LE TEMPS DU LOUP

De wereld naar de haaien

  • Datum 07-02-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films LE TEMPS DU LOUP
  • Regie
    Michael Haneke
    Te zien vanaf
    01-01-2003
    Land
    Frankrijk/Oostenrijk/Zwitserland
  • Deel dit artikel

Béatrice Dalle

Le temps du loup van Michael Haneke is een nare film. Dat hoeft op zich niet erg te zijn. Maar Haneke plaatst zijn publiek zo buiten de film, dat slechts apathie rest. Daarmee schiet hij zijn doel voorbij.

In Le temps du loup, de nieuwste film van Oostenrijker Michael Haneke, is de wereld wit en zwart. Inktzwart in de nacht, en wit van mist en grauwheid overdag. Somber, deprimerend en naar, net als zijn eerdere films Funny Games of 71 Fragmente einer Chronologie des Zufalls. Haneke kon tot nu toe altijd aannemelijk maken waarom hij dat deed. Met Le temps du loup schiet hij door. Zijn verhaal is eenvoudig en verre van origineel, zeker in het post-11 september-tijdvak. Maar de vraag waarom deze film op deze manier gemaakt moest worden, blijft pijnlijk onbeantwoord.
Le temps du loup toont een wereld in chaos. Een wereld die bij Haneke past. In al zijn eerdere films zijn er verstoorde relaties, mensen met oorlogstrauma’s, trauma’s ook die veroorzaakt zijn door een kille en afgestompte maatschappij. Dat combineert Haneke met sadisme, masochisme, psychische gestoordheden. En daar is hij niet subtiel in. In Le temps du loup is er geen sprake van een particulier geval van misère. Haneke wil nu de hele wereld naar de haaien helpen. Onduidelijk blijft wat er precies gebeurd is, maar dat de pleuris uitgebroken is, dat aan voedsel en water, laat staan elektriciteit en luxevoorwerpen enorm gebrek is, is snel duidelijk. De mens is teruggeworpen op zichzelf, moet orde in de chaos scheppen en vanaf nul een nieuwe wereld opbouwen. Nieuwe gezagsverhoudingen, een volledig ander leven dan daarvoor.
Dat Haneke daarbij groepsprocessen zo fascinerend vindt, blijkt uit een aantal uitgespeelde, toneelmatige scènes. Mensen worden hysterisch, verwijten elkaar van alles, tot ze weer op de grond ineenzakken en de scène voorbij is. Afstand creëert Haneke meer dan ooit tevoren. Met deze toneelstukjes maar ook in de rest van de film. Isabelle Huppert is de vrouw wiens man in de openingsscène wordt vermoord. Ze moet met haar twee kinderen verder. Haar bewegingloze gezicht deed het subliem in Haneke’s La pianiste. Hier blijf je je constant realiseren dat ze geregisseerd wordt, geregisseerd om niets uit te stralen. Iemand die eigenlijk al gestorven is, iemand die ‘het’ niet aankan. Allemaal begrijpelijk in de context van het verhaal. Maar het raakt niet, het laat je koud, ook al is het gegeven nog zo stuitend. Wat moet je met een regisseur die de verkeerde middelen kiest om zijn verhaal aannemelijk te maken? Donkerte zonder dat het bedreigt, kilte zonder rilling, acteerwerk zonder te raken.
Afstandelijkheid werkte in zijn eerdere films. Toen hij nog fragmenten aaneen plakte en het leven registreerde, toen Juliette Binoche nog overstuur mocht worden toen ze werd lastig gevallen in de metro (Code inconnu) en wij alleen maar toekeken. Toen wist Haneke nog te raken. Precies die rol die hij je gaf als kijker, die van voyeur soms, die maakte zijn films indringend. Het toppunt daarvan was natuurlijk Funny games. Le temps du loup heeft dat allemaal niet. Alsof Haneke de film alleen maar voor zichzelf maakte, boos om zich heen slaat maar niet meer weet tegen wie hij die woede richt. Een film over het einde der tijden kan — zeker in een wereld waarin angst en onrust worstelen met normen en waarden — op zijn minst interessant zijn. Maar Haneke wijst elke emotie resoluut af en biedt geen enkele mogelijkheid tot identificatie. Hij maakt een film die slechts naar is.

Gerlinda Heijwegen