L’animale

Liever motorcrossen dan roze jurken

Met gender is de jonge Mati niet bezig. Liever zit ze op de motor of hangt ze rond met haar beste vriend Seb. Ondertussen praat niemand over wat er eigenlijk aan de hand is.

Voor regisseur Katarina Mückstein, die vóór haar filmcarrière filosofie en genderstudies studeerde, stonden twee zaken voorop. Ten eerste wou ze opnieuw een film maken met Sophie Stockinger die als veertienjarige in haar eerste film Talea (2013) speelde. Haar hoofdpersoon zou dus een meisje zijn. Daarnaast wist ze dat het verhaal zou moeten gaan over gender en identiteit én over het conflict tussen passie en rationaliteit.

Zo werd Mati geboren. Een meisje dat meedoet met de jongens. Die aan motorcross doet, het liefst rondhangt met haar goede vriend en boerenzoon Seb, maar nog nauwelijks stilstaat bij wat dat gedrag eigenlijk betekent. Hoe (zogezegd) genderoverschrijdend ze bezig is. In een tekenende vroege scène is te zien hoe ze ongemakkelijk voor de spiegel een meisje staat te wezen. Eerder te spelen dan te zijn. Het clichébeeld van meisjes bevestigend draagt ze een roze jurk, maar dan met een sportbeha eronder. Haar moeder komt achter haar staan: “Als je er een echte beha bij aantrekt, komen je borsten beter uit.” Het is een goed bedoelde opmerking maar pijnlijk ongepast.

In L’animale voert Mückstein de spanning op met ogenschijnlijk simpele beelden en handelingen. Dat Mati en haar ouders geen woord zeggen over wat er écht aan de hand is of over wat er in ze omgaat, voedt de spanning. Ondertussen heeft Mückstein zelf wel veel te zeggen. Eigenlijk te veel te zeggen. Alsof ze met haar veelbetekenende metaforen moet onderstrepen waarover haar personages zwijgen. Zo schreeuwt een gedicht van Goethe dat in de klas besproken wordt om onze aandacht en is er een opmerkelijke scène met een knipoog naar Paul Thomas Andersons Magnolia (1999) waarin personages woorden in de mond worden gelegd die ze normaal nooit zullen uitspreken. En dan is er ook nog de vader die worstelt met zichzelf, waarmee Mückstein zowel comic relief vindt als een extra thema over vooraf vastgelegde sociale rollen.

L’animale is op z’n sterkst wanneer de film zich concentreert op de jonge Mati. Hoe zij en haar vrienden in de plaatselijke discotheek rondhangen, hoe ze vlak buiten het dorp motorcrossen tussen de zandheuvels. De sterke jonge hoofdrolspeler laat daar geen ruimte voor relativerende komische terzijdes. Waar Mückstein soms wat lijkt te dralen, beseft de actrice: Mati’s situatie is pure ernst.