Jim Henson Idea Man
De man onder de Muppets
In een welverdiende hagiografie door regisseur Ron Howard komt Jim Henson naar voren als zelf, persoonlijk, in wezen een soort Muppet. Wat iets verklaart van waarom ik me al van jongs af aan zo sterk met zijn creaties identificeer.
Jim Henson Idea Man is een hagiografie, natuurlijk (ik ken ook geen controverses die hier dan verzwegen zouden zijn). En het verrast ook niet dat deze documentaire van regisseur Ron Howard conventioneel van stijl is, met een grofweg chronologische opbouw, veel archiefmateriaal, en talking head-interviews die tot één eenstemmig verhaal gemonteerd zijn.
Verwacht filmisch dus geen verrassingen. Maar toch is het een genot, want het gaat over Jim Henson! De most sensational, inspirational, celebrational, Muppetational hoofdverantwoordelijke voor Sesamstraat (vanaf 1969), The Muppet Show (1976-81) en andere fantastische projecten als The Dark Crystal (1982), Labyrinth (1986), Fraggle Rock (1983-87) en The Storyteller (1988).
Henson is zonder twijfel de beroemdste poppenspeler aller tijden, maar vertelde ooit, tot ontzetting van interviewer Orson Welles, dat hij, voordat hij reageerde op een poppenspeler-vacature van een televisiestation, nog nooit met poppen gespeeld had. Hij bezat zelfs geen enkele pop. Hij wilde alleen heel graag bij de televisie. Het is een van de leukste weetjes uit de anekdotische documentaire, die af en toe raakt aan de magie – de “affectionate anarchy”, zoals iemand het in de film noemt – achter de Muppets.
Want waardoor spreekt de Muppet (een portmanteau van marionet en puppet) zo ontzettend veel mensen aan? Voor mij heeft die vraag existentiële reikwijdte, omdat ik me al sinds jaar en dag identificeer met – ik zou zelfs bijna zeggen als Muppet. En dat is maar gedeeltelijk scherts. Ik herken iets wezenlijks in met name hun bewegen. Kijk ik naar een sketch van Bert en Ernie, dan zit dat daarna in mijn lijf. Ik zit als een Muppet met m’n handen lichtjes trommelend plat voor me op tafel. Ik lach als een Muppet, mond wijd open, knikkend met mijn hoofd terwijl ik dat van links naar rechts beweeg en weer terug. Ik dans als een Muppet – Kermit, vooral, beide armen uitgestrekt naar links en rechts.
En Kermit, blijkt, was er al vanaf het prille begin. De eerste versie – die nog niet werd beschouwd als kikker, maar als ‘groen mannetje’ – werd geknipt uit een oude groene jas van Hensons moeder, met een doormidden gesneden pingpongbal als ogen. Waarna Henson ontdekte dat juist zo’n simpele pop, waar je de hand bijna doorheen ziet, in z’n vervormbaarheid extreem expressief kan zijn. “Hij is een soort alter ego”, geeft wijlen Henson op archiefbeeld toe.
Wat misschien deels de magie verklaart: ik identificeer me, via Kermit, feitelijk met Henson zelf. En dat ik mezelf meer in Ernie herken dan in Bert past daar ook bij: ze hadden wel geprobeerd zijn vaste medespeler Frank Oz Ernie te laten doen en Henson Bert, maar dat werkte niet. De ideeënrijke workaholic Henson had nu eenmaal de speelse creatieve energie die bij Ernie past – terwijl Oz (die ook het duistere The Dark Crystal regisseerde) juist de neurotische nukkigheid bezat van Bert.
Jim Henson Idea Man is vanaf 31 mei te zien op Disney+ (VoD).