HOP (Dominique Standaert)

In Hop proberen een dertienjarig illegaaltje en een ex-anarchist de immigratiedienst op de knieën te krijgen. De Belgische regisseur Dominique Standaert heeft alleen niet kunnen kiezen tussen thriller, komedie en sociaal drama en noemt Hop daarom maar een sprookje.

In een land waar de Rijkswacht uitgeprocedeerde asielzoekers de mond snoert met verstikkend plakband alvorens ze op het vliegtuig te zetten en een uitgesproken anti-buitenlanderspartij flink scoort, is het nogal moedig om illegaliteit als filmonderwerp te nemen. Dat spreekt dus voor debutant Dominique Standaert. Maar zijn Hop is geen kritische aanklacht tegen het Belgische illegalenbeleid. Geen vlammend pamflet, schrijnende documentaire en zelfs geen satire. Als genre-aanduiding staat er achter de filmtitel het ongebruikelijke en — zeker in dit geval onverwachte — ‘sprookje’.
Zoals vaak bij sprookjes begint Hop gewoon en geloofwaardig genoeg. De Burundese vluchteling Dieudonné loopt als illegaal tegen de lamp als zijn bovenburen — type proletarische Vlaams-Blokkers — zijn tv het raam uitgooien en zo de politie alarmeren. Zoon Justin weet te ontkomen, maar vader wordt gearresteerd en uitgezet. De jonge voortvluchtige komt terecht in de vervallen boerderij van de alcoholistische scharrelaar Frans (Jan Decleir), die zich over de tiener ontfermt. Samen met Frans’ huishoudster Gerda (Antje De Boeck) probeert hij Justin te herenigen met zijn vader en de autoriteiten op de knieën te krijgen. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor het dynamiet dat Frans nog over heeft uit zijn roerige verleden als anarchistische bommenlegger.
De situatie waarin zij zich bevinden wordt meermalig aangeduid met de term ‘hop’. Het is een pygmee-woord, dat omschrijft hoe een jager een wilde olifant kan temmen door onder zijn buik te kruipen en een lasso om zijn testikels te werpen. Eigenlijk is het een Afrikaanse versie van Catch-22. Want de olifantentemmer heeft zijn prooi dan wel bij de ballen, maar zal — als hij zijn greep maar even verslapt — verpletterd worden onder de olifantenbuik.

Hoogspanningskabels
Hop is zeker geen onaardige film. Het verhaal wordt met vaart verteld en kent genoeg momenten die daadwerkelijk grappig zijn. Bovendien heeft cameraman Remon Fromont deze ‘eerste Belgische digitale film’ aangegrepen om te laten zien dat de nieuwe techniek mooie fotografie niet in de weg hoeft te staan. Vooral in de shots waarin hij de rechte lijnen van het vlakke Vlaamse land combineert met golvende hoogspanningskabels zijn de zwart-wit totalen meesterlijk.
Het grootste probleem van Hop is dat het script vlees noch vis is. Op een bepaald moment lijkt de film zich te ontwikkelen als thriller maar kluchterige intermezzo’s maken enige spanningsopbouw onmogelijk. Als er eindelijk morele dilemma’s over illegaliteit en burgerlijke ongehoorzaamheid aan bod lijken te gaan komen, schakelt de regisseur over naar een niets-aan-de-hand-deuntje dat suggereert dat we naar een plattelandskomedie zitten te kijken.
Het zwabberende scenario wordt nog verder uit balans getrokken door een onevenwichtige cast. Decleir overtuigt wel als brommerige ex-activist met gouden hart en ook de jonge Kalomba Mbuyi, die Justin speelt, acteert naturel genoeg. Maar veel van de bijrollen zijn ééndimensionaal en worden zo ook gespeeld. En Ansou Diedhiou, de Senegalese theateracteur die vader Dieudonné vertolkt, overdrijft zijn gebaren en speelt te groot. Dat overacteren is dodelijk, zelfs voor een sprookje.

Edo Dijksterhuis