HEAVY

Als Victor het ziekenhuis inloopt om zijn moeder op te zoeken, is ze niet op haar kamer. Hij zoekt verder, in toenemende ongerustheid en paniek. Totdat hij op de balie in de hal een doorzichtig plastic zakje met de paar bezittingen van zijn moeder vindt, met haar naamplaatje bijgesloten.

Dit is een van de subtiele en tegelijkertijd krachtige scènes uit Heavy, de debuutfilm van James Mangold. De regisseur schreef het scenario zelf tijdens een workshop op de Columbia University die door Milos Forman werd geleid. De scène in het ziekenhuis staat niet op zichzelf, maar bevat een aantal bijzonderheden die gedurende de hele film consequent blijven opvallen. Samen maken ze van deze debuutfilm iets bijzonders, zowel in thematiek als in stijl.
Allereerst is daar de acteur Pruitt Taylor Vince. Hij speelt het belangrijkste personage, Victor. Zijn moeder Dolly (Shelley Winters) is de eigenaresse van het wegrestaurant waar hij pizza’s bakt. Hij weegt 250 kilo en zijn verschijning is beslist imposant. Toch wordt hij gemakkelijk over het hoofd gezien, omdat hij extreem verlegen en in zichzelf gekeerd is. Victor wordt overdonderd door zijn sterke gevoelens voor Callie (Liv Tyler), een nieuwe jonge serveerster. Naast Callie werkt ook de oudere Delores (Deborah Harry) als serveerster in het restaurant.

Verbale cultuur
Victors liefde voor Callie en de dood van zijn moeder veranderen zijn leven drastisch. Dit wordt door de regisseur als volgt uitgedrukt: "Many films carry a hero from a state of possibility to triumph. Victor’s triumph is that he moves merely (and grandly) to a state of intense possibility." Vince is groots als emotioneel verlamde man, die langzaam maar zeker uit zijn isolement kruipt. Ook al kan hij de woorden niet vinden, Victors lichaamstaal en gedrag spreken ondubbelzinnig voor zichzelf.
Doordat Victor het zakje met de spulletjes van zijn moeder vindt, weet hij dat ze dood is. Er is geen woord over gezegd. Mangold heeft een film gemaakt waarin woorden onbelangrijk zijn en tot het minimum zijn teruggebracht. Heavy is te zien als een kritiek op een verbale cultuur, waarin over alles (publiekelijk) wordt gepraat. En waarin voortdurend gezocht wordt naar spanning, iets nieuws. We horen radioprogramma’s, bij Victor thuis, in het restaurant, in de auto, waarin de meest intieme dingen worden besproken. Er is echter niemand die luistert; de woordenstroom fungeert hooguit als behang. Ofwel er wordt wel veel gepraat maar niets gezegd, ofwel het nieuwe van nog intiemere, nog schokkender zaken is binnen de kortste keren verdwenen.
Het feit dat Victor niet aan zijn collega’s zegt dat zijn moeder dood is heeft dan ook misschien niet alleen te maken met het feit dat hij alles zoveel mogelijk wilde houden zoals het was. Het is ook te zien als een poging van Victor om zijn moeder te beschermen; om haar en haar dood aan die zielloze woordenstroom te onttrekken.

Geluid
Zo’n kritische opvatting vraagt niet alleen veel van de acteerprestaties van de acteurs. In Heavy is Mangolds kijk op een op nieuws jagende verbale cultuur ook in het gebruik van geluid — inclusief de muziek — terug te vinden. Niet alleen door de eindeloze stroom talkshows op de radio, waar niemand naar luistert. We zien bijvoorbeeld in het restaurant het personeel en de klanten praten, maar we kunnen ze door de harde muziek niet goed verstaan. Totdat de muziek langzaam zachter wordt, de stemmen harder, en we middenin de conversatie vallen. Dit is een doeltreffende manier om door middel van geluid uit te drukken dat wat er wordt gezegd, eigenlijk niet zo van belang is.
Ook zijn er momenten dat Victor zich nog meer dan normaal van de buitenwereld afzondert. Als hij fantaseert, of als hij bang is, zoals in het ziekenhuis. Dan horen we een verontrustend geluid, dat spanning oproept en de toeschouwer op scherp zet: hier gebeurt iets met Victor dat belangrijk is. In de meeste films waarin de actie het verhaal bepaalt ondersteunt het geluid de opeenvolging van handelingen. Het bereidt een climax voor, geeft op andere momenten juist rust enzovoort. In Heavy heeft het geluid een andere functie. Enerzijds ondersteunt het Mangolds visie; anderzijds staat het geluid soms voor de stem van Victors emoties.
Heavy is een film waarin schitterend wordt geacteerd. Vince springt eruit, niet omdat Tyler, Harry of Winters níet goed acteren, maar omdat hij zo buitengewóón goed is. Victor zegt wat hij voelt en hij handelt daar ook naar. In al zijn moeite om te praten is hij eerlijker en opener dan wie ook. Heavy is een subtiele film, waarin Mangold via het verhaal van Victor een krachtig pleidooi houdt voor authenticiteit.

Claudi Hulshof