Greystoke: The Legend of Tarzan, Lord of the Apes

Zelden heeft een verhaal zoveel aantrekkingskracht gehad op filmers als dat van Edward Rice Burroughs over Tarzan. Het verhaal is overbekend. Een Engelsman en z’n zwangere vrouw lijden schipbreuk voor de kust van donker Afrika. Ze slagen er wel in aan land te komen, maar een lang leven is hen daar niet beschoren. De man legt al snel het loodje en de vrouw sterft tijdens de geboorte van het kind. Het jongetje wordt verder opgevoed door een apenkolonie en ontwikkelt zich al snel tot de leider, de Koning van het Oerwoud, half aap, half mens.

Vanaf het ontstaan van de film tot 1984 is Tarzan door zo’n veertien acteurs gespeeld, maar voor velen is dé Tarzan Johnny Weismuller, die de rol speelde tussen 1932 en 1948. Tot 1942 werd hij daarbij geflankeerd door de onafscheidelijke Maureen O’Sullivan als Jane. Na 1948 zijn er nog zo’n twintig Tarzan-films gemaakt – Tarzan’s Greatest Adventures, Tarzan Goes to India, Tarzan and the Jungleboy, etc., etc., – maar volgens ingewijden haalde geen van al die films het niveau van de eerste Tarzan-producties met Weismuller in de hoofdrol.

Nog steeds blijft het verhaal van Burroughs een onuitputtelijke bron. De laatste Tarzan staat nog maar nauwelijks in de annalen van de filmgeschiedenis vermeld of een nieuwe kondigt zich reeds aan. Dit keer is het Hugh Hudson die zich op de mens-aap heeft gestort met Greystoke: The Legend of Tarzan, Lord of the Apes. Dezelfde Hudson die in 1981 met zijn eerste speelfilm Chariots of Fire maar meteen de Oscar voor de beste film in de wacht sleepte.

De titelrol in de nieuwe Tarzan-productie wordt gespeeld door de onbekende Christopher Lambert en Jane wordt vertolkt door de al evenmin in brede kring bekende Andie MacDowell. Hudson wil met zijn nieuwe film zo dicht mogelijk bij het oorspronkelijke boek van Edgar Rice Burroughs blijven. Leidraad voor hem is de voortdurende spanning die er bestaat tussen enerzijds ons verlangen naar de vrijheid en de chaos van het oerwoud en anderzijds onze behoefte aan de discipline, orde en regelmaat van het maatschappelijk bestel.

Eén van de moeilijkste klussen voor de film was het trainen van de acteurs en actrices die chimpansees moesten spelen om zich op ‘aap-achtige’ wijze te gedragen. Het moest zo gebeuren dat als de acteurs en actrices en echte chimpansees in één ruimte werden gestopt ze niet meer van elkaar te onderscheiden waren. De film werd opgenomen op locatie in Kameroen. Dat ging gepaard met tal van problemen die af en toe doen denken aan de moeilijkheden die Werner Herzog ondervond bij de produktie van Fitzcarraldo midden in het Amazone-gebied.

Overigens doet de resocialisatie van Tarzan tot ‘Earl of Greystoke’ denken aan die andere film van Herzog, Kaspar Hauser, waarin het centrale element ook was hoe je van een mens die volstrekt buiten de maatschappij en de cultuur heeft gestaan, weer een mens maakt die zich gedraagt overeenkomstig de waarden en normen die in de samenleving gelden. Of Hudson erin is geslaagd iets nieuws toe te voegen aan het al zo omvangrijke Tarzan-oeuvre, en andere films die een dergelijke thematiek hebben, kunt u binnenkort zelf in de bioscoop beoordelen.