Grand Theft Hamlet

Online of niet online

Grand Theft Hamlet

De zeldzaam hilarische documentaire Grand Theft Hamlet is tegelijkertijd een oprechte ode aan het belang van kunst in zware tijden, dankzij twee werkeloze acteurs die onverschrokken proberen Hamlet op te voeren in Grand Theft Auto zonder neergeknald te worden.

Toen ik zojuist de trailer weer even keek, moest ik alweer lachen. En dat gebeurt toch niet zo heel vaak bij documentaires. Toen ik en mijn gedreven collega’s vroeger dagkrantjes maakten voor IDFA, hadden we de rubriek ‘Draait er nog wat leuks?’. Om die rubriek te vullen, moesten we het begrip ‘leuk’ regelmatig oprekken. Grappige documentaires zijn nu eenmaal dun gezaaid.

Maar bij de première op SXSW (waar Grand Theft Hamlet een Speciale Juryprijs won) was ik niet de enige die traande van het lachen om de pogingen van twee werkeloze acteurs, Sam Crane en Mark Oosterveen, om tijdens covid dan maar Hamlet op te voeren in Grand Theft Auto. Voor wie deze extreem populaire multiplayer online game (met zo’n dertig miljoen spelers per maand) niet kent, is vooral belangrijk te weten dat je erin voortdurend omvergereden of neergeknald kan worden.

Dat maakt castings, repetities en uitvoeringen bepaald niet gemakkelijker. Keer op keer is op hilarische manier onduidelijk of iemand eraan komt om over een rol te praten of om iedereen neer te maaien. Maar goed, gelukkig kun je dan weer opnieuw inloggen en het nog eens proberen.

Ondertussen zien we, met een stukje casting hier, een fragmentje repetitie daar en ook wat stukken van de uiteindelijke uitvoering – want ja, ze vinden deelnemers – ook echt een behoorlijk deel van Hamlet voorbijkomen. Waarbij, zoals één deelnemer enthousiast opmerkt, de digitale locaties die GTA te bieden heeft gelijkstaan aan “een filmbudget van een miljard dollar” – één scène wordt gespeeld bovenop een zeppelin.

De film heeft een paar zwakke plekken. Een echtelijke ruzie die binnen de GTA-wereld wordt uitgevochten (omdat beide eega’s meedoen) misstaat en voelt als een nodeloze, mogelijk zelfs geënsceneerde poging wat traditioneel drama in te voegen. En ook de muziek legt het drama er nogal dik op, terwijl juist de lulligheid amuseert – en ontroert.

Want ja, deze poging van mensen met en zonder real-life acteercarrières om online de integrale Hamlet op te voeren, live voor wie maar wilde meekijken, ontroert echt. Kunst brengt mensen samen, en achter hun vaak wonderlijke digitale uiterlijk en ondanks de blikkerige klank van hun online stemgeluid wordt onmiskenbaar hun menselijkheid voelbaar.

Waarbij het helpt dat we voortdurend in GTA blijven, zodat die wereld steeds meer de onze wordt – wat hij tijdens covid ook voor veel mensen was. En ook dat de twee initiators er zomaar mee beginnen, zonder er veel van te verwachten; je voelt hoe ze er steeds meer in gaan geloven en hoe het project in die verloren, vereenzaamde covid-dagen steeds belangrijker voor ze wordt. Zodat dit extreem lowbudget experiment eindigt als een triomfantelijke ode aan het belang van kunst in zware tijden.


Grand Theft Hamlet is vanaf 21 februari 2025 te zien op MUBI (VoD).