Godzilla

Door het fenomenale succes van Independence Day en een agressieve reclamecampagne, die een jaar voor de première de aanval op Spielbergs dino-duo opende, werd Godzilla omgeven door hooggespannen verwachtingen. Of de nieuwe film van regisseur Roland Emmerich en producent Dean Devlin die verwachtingen waarmaakt is de vraag. De kwestie leidde in de Verenigde Staten tot een frontale botsing tussen de pers en de makers. Een verslag van de frontlinie.

Hoge bomen vangen veel wind, en als er in het filmmakersgilde van Hollywood twee bomen als kool gegroeid zijn dan zijn het Roland Emmerich en Dean Devlin wel. Vier jaar geleden werden ze door collega’s en Hollywood-insiders nog onbedaarlijk uitgelachen: de twee jonge honden hadden de euvele moed om al hun geld op een science fiction-film met voormalig Disney-kinderster Kurt Russell te zetten. Het genre leek destijds weinig levensvatbaar en Russell stond niet bepaald te boek als kasmagneet. Maar hoeveel er op de inhoudelijke kwaliteiten van Stargate ook valt af te dingen, de film werd een onverwachte hit, Russell een ster en Emmerich en Devlin profileerden zich als lefgozers waar niet mee te spotten viel.

De belofte werd ruimschoots ingelost met het amusante en spectaculaire Independence Day, waarin ze het science fiction-genre met de rampenfilm kruisten: een wereldwijde opbrengst van 800 miljoen dollar sprak boekdelen, zeker in een filmcultuur waar de dollar de dienst uitmaakt. De invloed van de film op recent Hollywood-spektakel als Dante’s Peak, Deep Impact en Armageddon is onmiskenbaar: de rampenfilm is terug van weggeweest en zonder de voorzet van het duo zou het verwoesten van wereldsteden geen trend zijn geworden.

Vuurballetje
Hollywood denkt tegenwoordig bij voorkeur in de overtreffende trap, alles moet groter, beter en spectaculairder, en dus is het weinig verwonderlijk dat de opvolger Godzilla een reclamecampagne kreeg die omvangrijker is dan alle andere. Ook de slogan ‘Size does matter‘, in Nederland omgezet in het suffe ‘Grootte telt… echt wel!’, legt de nadruk op de omvang.

De kreet is ironisch bedoeld en haakt grappend in op puberale discussies over penislengte, maar de ironie werd niet onderkend. Emmerich en Devlin bliezen hoog van de toren en werden daar publiekelijk voor afgestraft. Godzilla haalde in de Amerikaanse openingsweek 74 miljoen dollar binnen, maar de recette zakte razendsnel in, waarop critici concludeerden dat het duo de verwachtingen niet waarmaakte.

De negatieve geluiden beperken zich echter niet alleen tot de media, ook de fans van het oorspronkelijk Japanse monster klagen steen en been. En met recht, want Emmerichs Godzilla oogt in alles eerder als een gemakzuchtige poging om op het succes van twee delen Jurassic Park in te haken dan als een Amerikaanse variant op de 22 Japanse voorgangers.

De Japanse Godzilla, in 1954 geïntroduceerd door de Toho-studio, is een monster met een onmiskenbaar eigen karakter, een beest met menselijke trekjes – en niet alleen omdat Toho uit logistieke overwegingen voor een man in een rubber pak koos. Tot leven gewekt door atoomproeven zette de radioactieve kolos herhaaldelijk koers op Tokio, om de stad met behulp van een allesverzengende adem in de as te leggen. Die karakteristieke adem is in de Amerikaanse versie tot een incidenteel vuurballetje gereduceerd en het beest ziet eruit als een grotere variant van Spielbergs T-Rex. Godzilla is een anoniem monster geworden. Zijn eerste Amerikaanse optreden legt het dan ook af tegen de Japanse voorgangers, maar ook tegen de kassakraker die Emmerich en Devlin twee jaar geleden aan de top van de Hollywood-hiërarchie bracht.

Enkele originele Japanse Godzilla-films zijn van 1 tot en met 3 oktober te zien tijdens het Scary Monster Weekend in ’t Paard in Den Haag en van 1 tot en met 21 oktober tijdens het Incredible Strange Monstermovies-festival in de Melkweg in Amsterdam. De expositie Godzilla, King of the Monsters is nog tot en met 11 oktober te zien in het Nederlands Filmmuseum in Amsterdam.