Gebroken spiegels

Twee jaar na het succes van De stilte rond Christine M. komt Marleen Gorris met haar tweede film, met twee parallelle verhaallijnen: de vrouw als hoer en als huisvrouw.

Twee jaar geleden debuteerde de toen volstrekt onbekende cineaste Marleen Gorris in de bioscoop met De stilte rond Christine M.. Het was een verrassend debuut en de film werd een overweldigend succes. Vier gewone vrouwen, die elkaar niet kennen, vermoorden, schijnbaar zonder enige aanleiding, een mannelijke verkoper in een kledingzaak. Bij het daarop volgende proces doen ze er het zwijgen toe, een zwijgen dat alleen wordt verbroken door een bevrijdend gelach van alle vrouwen in de rechtszaal.

Mannen verlieten na afloop van de film de bioscoop agressief en verontwaardigd, of bedeesd en muisstil. Vrouwen hoeven daarentegen voelden zich opgewekt, gesterkt en zelfbewuster. Zij hadden blijkbaar iets dat mannen niet hadden, of in ieder geval niet begrepen.

Twee jaar later is Marleen Gorris terug met een nieuwe film, Gebroken spiegels. In deze film worden twee verhalen verteld. Het eerste speelt voor het grootste deel in de sexclub Happy House. We zien de hoeren hun klanten ontvangen, de vernederingen en de onderlinge kibbel- en vechtpartijtjes. Een eindeloze stoet mannen trekt door het bordeel. Als op een gegeven moment een van de hoeren door een klant ernstig wordt verwond, nemen twee vrouwen het besluit te stoppen. De rest blijft zitten.

Parallel met de wederwaardigheden van de vrouwen in het bordeel speelt het verhaal van een huisvrouw die op een avond wordt neergeslagen en ontvoerd. Als ze bij bewustzijn komt ligt ze in een kelderachtige ruimte zonder ramen aan een bed geketend. Daar wordt ze door een man wiens gezicht we niet zien net zolang gemarteld tot ze sterft. Aan het slot van de film komen de twee verhaallijnen bij elkaar.

Zwaarder
Gebroken spiegels is een aangrijpende film geworden over de sekseverhoudingen in deze wereld, waarbij het onderscheid hoer-huisvrouw er volstrekt niet toe doet. Toch is Gebroken spiegels wat de vrouwen betreft een stuk genuanceerder dan De stilte rond Christine M. Vrouwen zijn niet meer allemaal solidaire zusters, de verschillen zijn van meet af aan duidelijk.

De mannen daarentegen bijven, op één uitzondering na — een zonderling — allemaal één pot nat: hoerenlopers en sadisten. Dat maakt het voor ons mannen een stuk makkelijker. ‘Ik ben geen hoerenloper of sadist en dus gaat de film niet over mij’, kun je maar al te snel denken.

Te snel. Want was in De stilte rond Christine M. de vrouwenonderdrukking tamelijk impliciet en ongrijpbaar, in Gebroken spiegels is dat anders. De vernedering en het fysiek geweld is bijzonder expliciet en voortdurend aanwezig. Daar kun je niet omheen. Het maakt de film ook aanzienlijk zwaarder dan Gorris’ eersteling. De bevrijdende lach is verworden tot een flauwe glimlach, een grijns, die aan het slot van de film aan scherven wordt geschoten.