Garden of Life

In de documentaire Garden of Life is de tuin een plek waar niet alleen planten maar ook het geheugen vergaat, om plaats te maken voor nieuw leven. Ontroerend in al z’n eenvoud.

Op een dag kon hij het bakkertje om de hoek niet meer terugvinden. Leo (82), de schoonvader van filmmaker Marco Niemeijer, voelt zijn geheugen langzaam wegglijden, een verbrokkeling die zo mooi is beschreven in Hersenschimmen van J. Bernlef. Hier vindt het drama van de vergetelheid plaats in een tuin. Een metaforische plek maar ook een gewone, aardse plek, waar het dagelijkse onderhoud roept. Dode blaadjes weghalen, om weer ruimte te maken voor nieuw leven. Hij wil geen planten die al het andere overheersen, geen eenzijdigheid.
Als Niemeijer hem weleens vraagt of hij het moeilijk heeft, laat Leo liever de tuin zien. De rozen, de hortensia’s. "Aan mijn tuin heb ik genoeg", zegt Leo. De planten hoeven niet allemaal mooi te zijn. Hij stelt geen eisen waar de planten niet aan kunnen voldoen. Ook voor hemzelf vindt hij: je moet niet willen wat je niet meer kan. Hij is nuchter: "Wat ik niet zoek, dat mis ik niet." Maar ’s nachts komen de emoties. Zijn vrouw Riet is de enige op wie hij boos wordt. Zij staat voor al die mensen die zich ineens met hem zijn gaan bemoeien. Het ene moment is hij helder, het andere heerst chaos in zijn hoofd. Naar de dokter wil hij niet.
Keer op keer kijkt hij naar een tegelspreuk in zijn tuinhuisje: ‘Vriendschap is de zonneschijn in de tuin van het leven’, een wijsheid die hij gedurende de film steeds meer verbastert. Hij blijft ook terugkeren naar de fossielen en schelpen die hij van zijn vakanties heeft meegebracht. Die hebben ooit geleefd. Zelfs een dode steen is een teken van leven.
De filmmaker blijft ondertussen filmen, zoals het hoort, vier seizoenen lang, maar de vragen rijzen: is Leo zich nog wel bewust van de camera? Niemeijer is daar steeds minder zeker van. Maar vastleggen moet, voordat hij verdwijnt.

Mariska Graveland