Full Circle

Full Circle, Richard Loncraine’s vergeten horrorfilm over rouw en boete, krijgt eindelijk een blu-ray-release.

Full Circle (ook bekend onder de Amerikaanse titel The Haunting of Julia) opent met een alledaags tafereel. Een vader, moeder en dochter aan de ontbijttafel. Maar dat tafereel scheurt op brute wijze wanneer een stuk eten blijft steken in de luchtpijp van het meisje en moeder Julia (Mia Farrow) in paniek en zonder succes een tracheotomie uitvoert met een keukenmes.

Het lang vergeten Full Circle (1977) was een van de eerste films van Richard Loncraine, van wie de regiecarrière uitwaaiert van tennisromkom Wimbledon (2004) tot de sterke Shakespeare-verfilming Richard III (1995) met Ian McKellen en het obscure Brimstone & Treacle (1982), met Sting als vleesgeworden duivel.

Qua plot en thematiek heeft Full Circle veel gemeen met Nicolas Roegs Don’t Look Now (1973), ook een film waarin de rouw om een kind bovennatuurlijke proporties aanneemt. En waarin het idee van schuld een grote rol speelt. De knagende suggestie dat het kind gered had kunnen worden. En dat de ouder heeft gefaald. Tot drie keer toe moet Julia bloed van haar handen wassen.

Maar het schuldgevoel van Julia is ook nog specifiek verbonden aan haar vrouw-zijn. Zoals Kier-La Janisse schrijft in House of Psychotic Women: ‘Schuldgevoel kroop als een parasiet door de genrefilms van de jaren zeventig en vrat aan de psyche van vrouwelijke personages, die schommelden tussen huishoudelijke verantwoordelijkheid en een verlangen naar autonomie.’ Want dat is misschien wel de grotere ‘zonde’ die Julia begaat: dat ze op eigen benen wil staan.

Met de dood van Katie lost de lijm in het huwelijk van Julia en Magnus (Keir Dullea) op. Julia verhuist naar een eigen woning. Zo’n net wat te groot huis vol spiegels en schaduwhoekjes, dat Loncraine ten volle benut voor het creëren van een griezelig sfeertje dat de hele film in zijn greep houdt, gedragen door de melancholische muziek van Colin Towns.

Julia wil rouwen op haar eigen voorwaarden, maar Magnus laat haar niet met rust, begint haar zelfs te stalken. Het is duidelijk dat Julia beter af is zonder hem, maar juist dat voedt haar schuldgevoel, zo betoogt Richard Lippe in de compacte essaybundel American Nightmare: Essays on the Horror Film (1979), omdat ‘de dood van haar dochter het middel is geweest om aan haar bestaan als getrouwde vrouw te ontsnappen’.

Dat schuldgevoel groeit wanneer ze ontdekt welke geesten er in haar nieuwe woning rondwaren. Tussen de seances en spookverschijningen is Full Circle een schrijnend portret van een vrouw die ervan overtuigd raakt dat ze boete moet doen. Voor het door haar handen laten glippen van het leven van haar dochtertje. Maar ook voor de vrijheid en onafhankelijkheid die ze daarmee vond.

Full Circle is verkrijgbaar op blu-ray (BFI, import).