Eternal Spring

Regisseur Jason Loftus merkte al dat de Chinese overheid niet blij is met deze aanklacht tegen mensenrechtenschendingen. Dat zal er niet minder op worden nu zijn film de Canadese Oscar-inzending is in drie categorieën: internationale film, animatie en documentaire.

De opening van Eternal Spring is overrompelend. Terwijl de Chinese striptekenaar en illustrator Daxiong zijn geboortestad Changchun schetst, verandert de afbeelding in een dynamische 3D-animatie. Een minutenlang, ononderbroken shot dat ons meesleurt in de klopjacht van een horde politieagenten op de veroorzakers van een curieus incident. Het zou niet misstaan als opening voor een enerverende actiefilm.

Maar Eternal Spring is geen fantasie. Op 5 maart 2002 kaapte een groepje aanhangers van de verboden spirituele beweging Falun Gong een televisiestation in Changchun om hun boodschap van waarheid, mededogen en tolerantie uit te zenden. De Chinese staat, die heel even in zijn hemd stond, sloeg keihard terug. Nietsontziende vervolging, gevangenisstraffen tot twintig jaar en martelingen, soms met de dood tot gevolg.

De naar Canada uitgeweken Daxiong, ook Falun Gong-beoefenaar maar niet betrokken bij de kaping, vertelt hoe hij precies uit vrees voor die repercussies aanvankelijk tegen de actie was. Nu werkt hij samen met regisseur Jason Loftus, die in deze thrillerachtige terugblik documentair gefilmde gesprekken zeer effectief combineert met soms schokkende reconstructies in animatievorm.

De zeer realistisch ogende animaties zijn geïnspireerd door Daxiongs tekeningen – hij was al jong groot fan van Chinese comics. Loftus vult het aan met stripachtige illustraties en spaarzaam gebruikt archiefmateriaal van pleinen vol mediterende Chinezen. Een schrikbeeld voor de Chinese staat, want buiten de controle van de Partij. Intussen zien we hoe Daxiong naar Zuid-Korea en New York reist om gevluchte landgenoten op te zoeken die de actievoerders kenden. Hij ontmoet ook een zekere Mr. White, een veroordeelde kaper die vrijkwam na onder dwang een verklaring getekend te hebben.

Zo ontvouwt Eternal Spring zich niet alleen als een levendig gecomponeerde animatiedocumentaire, maar ook als een niet mis te verstane aanklacht tegen mensenrechtenschendingen. De aftiteling trekt een lijn naar de vervolging van Oeigoerse moslims en andere religieuze minderheden.

Dat naast lof voor de film ook hier en daar kritiek valt te beluisteren heeft vooral te maken met het feit dat Loftus nergens noemt dat andere leden van Falun Gong betrokken waren bij de oprichting van de extreemrechtse beweging The Epoch Times. Ter verdediging valt aan te voeren dat dat weer een ander verhaal is, maar het had natuurlijk wel afbreuk gedaan aan het sympathieke imago van de kapers als moedige strijders. Emotionele momenten en idyllische jeugdherinneringen zorgen daarbij voor een gevoelig tintje.

De heimwee van Daxiong is ongetwijfeld oprecht en het blijft een indrukwekkend relaas. Maar wanneer af en toe een blij jong meisje als onschuldige getuige opduikt, voel ik me toch een piepklein beetje gemanipuleerd.