EDEN (Michael Hoffmann)

Gregor Barbiers specialiteit is cola-chocoladesaus. Dat bekt goed, maar dat het lekker smaakt, wil je niet geloven. Het woord drukt zodoende perfect de teneur van de film eden uit. Een eetfilm met een mistroostige ziel.

Topkoks waren altijd al populair in de bioscoop. Door de overvloed aan kookprogramma’s op televisie is die populariteit alleen nog maar gegroeid. Alleen is kok Gregor Barbier in eden op het eerste gezicht niet innemend als Jamie Olivier, of appetijtelijk als Nigella Lawson. Hij oogt meer als een te zware Pierre Wind, maar verstoken van diens te hoge suikergehalte. Een te dikke Oblomov in een slechte periode. In de recente kokkensatire Troost van Ronald Giphart kunnen we lezen wat er in tegenspoed zo ongeveer van een topkok overblijft: ‘angst, depressie, hoge bloeddruk, duizeligheid, droge huid, gewichtstoename en een verstoord zelfbeeld.’ Die gemoedstoestand zou je aan de sombere Gregor Barbier in eden kunnen toeschrijven maar dan zonder ironische ondertoon.

Voedselporno
Een melancholieke, gefrustreerde topkok die in de openingsscène in voice-over beweert dat koken de oudste kunstvorm is, terwijl hij ondertussen een levende eend van zijn veren ontdoet, belooft wel een eetfilm die minder behaagziek is dan andere eetfilms. Maar dat valt achteraf toch een beetje tegen. De publieksprijswinnaar in Rotterdam wringt prettig wat betreft gestalte en mistroostige uitstraling van haar hoofdpersoon maar volgt verder het bekende recept van de eetfilm: goddelijk bereid voedsel kweekt herboren levens.
De solitaire Gregor is chefkok én het enige keukenpersoneel in een restaurant waar slechts drie tafels bediend worden door een doofstomme ober. Op zijn vrije momenten hangt Gregor op terrasjes, waar hij naar vrouwen staart. Liefst naar serveersters. Hij ontmoet een serveerster, Eden, met wie hij schuchter vriendschap sluit. Zij zit gevangen in een doods huwelijk met dochtertje met Down-syndroom, en laat zich door zijn chocolade opnieuw tot leven wekken. Zo ook haar dochtertje en haar man. De nieuwe verlangens van de vrouw geven aanleiding tot softe voedselporno — Gregor die zalm snijdt, peterselie knipt, tomaten hakt, Eden die proeft — en tot jaloezie bij de echtgenoot.
‘Eden’ wijkt af van eetfilms als big night of het onvolprezen babette’s feast omdat de film iets broeierigs en zwaarwichtigers pretendeert. Maar hij komt daar niet goed mee weg. Er wringt iets, maar wat? Dat de ondoorgrondelijke Gregor diepere gevoelens verbergt, is duidelijk, maar zijn zwaarmoedigheid voelt ook gekunsteld. Dat ligt vooral aan regisseur Hoffman die net als in zijn vorige film sophie!!! traag en nadrukkelijk vertelt. Schiet nou op met dat eten, denk je als de camera iets te lang op Edens gelukzalig gekrulde lippen blijft hangen. Charlotte Roche, die Eden speelt, irriteert soms met haar lachjes en haar gezwijmel, erg druk met zichzelf in de weer, en ze heeft nauwelijks oog voor de verliefde kok. Ze maakt je niet nieuwsgierig naar de uitkomst van deze ongewone romance. Josef Ostendorf als Gregor is, zoals gezegd, beter. Hij is soms gereserveerd, dan weer vreemd vrolijk, dan weer schijnbaar neutraal, en hij houdt met dat logge lijf de spanning vast. Je gunt hem een minder kokette regisseur en een veel leuker meisje.

Jann Ruyters