DOGVILLE CONFESSIONS

Dogville confessions is een gestileerde ‘making of’ van Lars von Triers Dogville, waarin weinig echt gebiecht wordt.

Toen Sami Martin Saif in 2001 de Joris Ivens Award van het documentairefestival IDFA won voor het samen met zijn vriendin Phie Ambo gedraaide Family, werd hier en daar gefluisterd dat deze film helemaal geen documentaire zou zijn. Saif, een protegé van Lars von Triers Zentropa-studio, zou de zoektocht naar zijn Jemenitische vader in de film in scène hebben gezet, of in ieder geval hier en daar de waarheid meer dan een handje hebben gelicht.
Of zijn verhaal nu waar was of niet, in Family is in ieder geval ook goed te zien dat regisseur Saif er plezier in heeft een spel van verleiden, aantrekken en afstoten met de camera en de toeschouwer te spelen. Dat is ijdel, koket, soms ogenschijnlijk onoprecht, en heel soms verhelderend.
Het is een filmische basishouding die hij gemeen heeft met Lars von Trier, wiens films ook zelden oprecht zijn, maar op een perverse manier toch wel weer heel eerlijk. Maar als Saif een documentaire presenteert over Von Triers laatste grote film Dogville, met als titel Dogville confessions, dan hoef je van die film niet de waarheid te verwachten, hooguit de bevestiging van de mythe.

Biechthok
Van iemand die, zoals Saif, schijnbaar vrije toegang had tot de set van Dogville, en bovendien een Achterwerk in de kast-achtig biechthok onder de noemer ‘Freedom of speech’ in de studio mocht inrichten, verwacht je antwoord op heel wat vragen die over het raadsel Von Trier de ronde doen. Is hij echt zo’n tiran op de set? En waarom dan? En waarom willen al die sterren ondanks zijn reputatie als acteur-hater, toch graag met hem werken? Wat is zijn geheim?
Voor Saif is Von Trier heilig. Hij koestert en cultiveert de mythe Von Trier nog sterker dan de regisseur zelf. Ja, hij mocht vrijuit rondlopen bij de opnames van Dogville, en toeluisteren hoe de regisseur ’s avonds in zijn auto naar huis pruilend nog eens de grootste vooroordelen over zichzelf bespotte, zonder ze te weerleggen of er zelfs maar een weerwoord op te geven. En ja, er ging af en toe een doodvermoeide acteur in zijn biechtstoel zitten, die zei dat het allemaal heel moeilijk was (net als in de trailer). Maar vinden niet alle acteurs het middenin het scheppingsproces even heel moeilijk? En wordt er niet op elke set, of in elk repetitielokaal gehuild en gehugd? En spelen toneelspelers niet onderling altijd een beetje toneel? En zijn ze niet allemaal onzeker?
Oh ja, het is vast heel zwaar voor Nicole Kidman om de hele dag op de set te moeten zijn, veel takes te moeten doen en af en toe ook nog te improviseren. En zeker, het is heel gemeen van Von Trier om haar onervarenheid op dat terrein uit te buiten. Maar waar zijn dan de gesprekken die ze daar over voeren? De knallende ruzies desnoods? En waarom blijft vaste Von Trier-acteur Stellan Skarsgard er zo relaxed onder? Waarschijnlijk omdat hij ook wel weet dat het allemaal maar pose is.
Deze documentaire is hooguit interessant als veredelde, want zeer gestileerd en mooi gefilmde ‘making of’ op een dvd-versie van de film. Of voor echte hardcore Von Trier-fans. Maar een echt oprecht beeld van hoe het er op de set aan toe gaat is er nauwelijks aan te ontlenen. Of zou Saif hebben willen laten zien dat mensen zelfs tijdens de biecht niet eerlijk zijn, eigenlijk nooit eerlijk zijn? Hij heeft vast stiekem metafysische bijbedoelingen gehad, want er loopt natuurlijk niet voor niets de hele tijd een sprookjeshert door het lege beeld.

Dana Linssen