Dicktatorship

Italië en de dominante mannen

In de documentaire Dicktatorship trekken de Italianen Gustav Hoger en Luca Ragazzi samen langs een pornoster, politici, een psycholoog en bezoekers van een fallusfestival. Wat ze willen weten: hoe kijk jij naar de hedendaagse man? En waar komt die blik vandaan?

“Wij mannen moeten veranderen”, zegt Gustav Hofer tegen zijn kompaan Luca Ragazzi. “Jij moet veranderen.” We zijn op dat moment al halverwege Dicktatorship, de Italiaanse documentaire waarin deze twee tegenpolen het thema mannelijkheid onderzoeken via onderling gekibbel en interviews met derden. De rolverdeling is helder: Hofer is de zachtaardige, empathische van de twee, degene die benadrukt dat de hedendaagse maatschappij te mannelijk is ingericht. Ragazzi blijkt conservatiever: ach, het valt wel mee, herhaalt hij steeds, vrouwen hebben genoeg te zeggen.

Dit is allerminst een nieuwe discussie, maar wel een die de laatste jaren weer extra op de voorgrond is getreden: door #MeToo, door mannen als Trump en Erdoğan, die zich ongegeneerd vrouwonvriendelijk uitlaten. Dicktatorship is geen hard-boiled onderzoeksdocumentaire over deze ontwikkelingen, er wordt niet met cijfers of data gestrooid; dit is een algemenere verkenning van de stand van zaken rondom het patriarchaat in de huidige Italiaanse maatschappij.

Zij aan zij trekken Hofer en Ragazzi langs politici, een psycholoog, een pornoster en bezoekers van een zogeheten fallusfestival. De vraag die impliciet en expliciet centraal staat: zijn de verschillen tussen man en vrouw vooral sociale constructies of is er sprake van een biologisch onderscheid? Het is prettig dat de gesprekjes iets gemoedelijks houden. De lucht die daardoor in Dicktatorship zit – ook via vlotte montages, veel gelach – maakt de documentaire een toegankelijk en makkelijk verteerbaar geheel, vermoedelijk vooral geschikt voor mensen die nog weinig uitgebreide gedachtes aan dit onderwerp hebben besteed.

Maar hierin schuilt ook de zwakte van Dicktatorship. Misschien is het thema ‘de dominante man’ de afgelopen jaren in Italië minder vaak belicht dan in Nederland. Misschien is het patriarchaat daar gewoonweg nog dominanter aanwezig in de samenleving dan hier – of, ook mogelijk, is het onderwerp toevallig veel besproken in de culturele bubbel waarin ik doorgaans verkeer (en waarin, voor de goede orde, de man/vrouw-verhouding problematisch blijft ondanks alle gepraat erover). Hoe dan ook, bij vrijwel alles van wat in Dicktatorship wordt aangehaald en gezegd dacht ik: dit weten we al. Dat er al decennia een verlangen bestaat naar de klassieke ‘sterke’ man à la Berlusconi. Dat vrouwen in pornofilms minder makkelijk overheersende rollen spelen. Dat meisjes als baby heel anders worden benaderd dan jongens en dat dit al serieus vormende invloed heeft, enzovoorts.

Dicktatorship beroert, kortom, een relevant thema, maar is te fragmentarisch en te algemeen om werkelijk smoel te krijgen. Of om je op nieuwe ideeën te brengen. Uiteindelijk zien we toch vooral een goedaardige zoektocht langs betrekkelijk willekeurige mensen die betrekkelijk bekende dingen zeggen. Over een belangrijk onderwerp, maar voor een overtuigende documentaire , blijkt maar weer eens, is meer nodig.