DAMAGE

‘Last tango in Westminster’ is Damage reeds gedoopt, vrij naar Bertolucci’s klassieker uit 1972. Marlon Brando en Maria Schneider zaten destijds innig verstrengeld tegenover elkaar op de grond. Het werd een heel beroemd standje. Ruim twintig jaar later doen Jeremy Irons en Juliette Binoche het nog eens over. Hevige passie maakt het leven er niet vrolijker op, dat blijkt wel weer.

Niet alleen dat ene beeld herinnert aan Last tango in Paris. Het is hetzelfde gegeven: oudere man en jonge vrouw raken verstrikt in een uitsluitend door seksualiteit gedefinieerde relatie. Waar Bertolucci echter zo min mogelijk informatie gaf en zich concentreerde op zijn twee hoofdpersonen, is de omgeving in Damage van groot belang. De schrijfster van het oorspronkelijke boek, Josephine Hart, voorzag haar liefdesgeschiedenis van een uitgesproken context: de Britse upper class. Louis Malle (62), al jaren pendelend tussen Frankrijk en de Verenigde Staten, filmt Londen echter alsof het Parijs is. De film heeft ook een Franse titel, Fatale, en de gemengde cast en financiering dragen eveneens bij aan de Frans-Engelse verbroedering. Een echte Chunnel-produktie dus.

Lustgevoelens
Stephen Fleming (Irons) is een tevreden mens. Bijna vijftig is hij, en een alom gerespecteerd politicus. Auto met chauffeur, riante woning, prettige echtgenote (Miranda Richardson). In een mooie opening toont Irons de zelfverzekerdheid van maatschappelijke geslaagdheid. Status en nonchalance kleven aan Fleming, of hij zich nu in de werkkamer van de premier of de keuken van zijn vrouw bevindt. Een onkreukbare man. Totdat Anne Barton (Binoche) bij een receptie komt binnenwandelen: jong, mooi en geheimzinnig. Onheilspellend oogcontact smeedt een onmiddellijke band. Na twee kijksessies belt zij hem op het werk, noemt haar naam en zegt hij: "Geef me je adres, ik ben er over een uur". Dat is liefde.
Fleming weet op dat moment al dat Anne de vriendin is van zijn zoon Martyn (Rupert Graves). Het is een omstandigheid die zijn overspel aanzienlijk compliceert, maar hem er niet van weerhoudt om zich er hartstochtelijk aan over te geven. Sinds lange tijd verborgen lustgevoelens komen naar boven bij Fleming. Het gaat er hevig aan toe in Anne’s appartement, haar smaakvolle interieur en panties hebben er behoorlijk onder te lijden. Anne toont minder passie, zij onthult stukje bij beetje haar getroebleerde verleden. "Vergeet niet dat beschadigde mensen gevaarlijk zijn", zo waarschuwt ze haar minnaar. Maar hij luistert natuurlijk niet.
Fleming zet zijn waardigheid op het spel. Als Martyn en Anne een weekend naar Parijs gaan, reist hij hen achterna voor een vluchtige ontmoeting met Anne in een portiek. Als ze met z’n allen ergens logeren, sluipt hij ’s nachts over de gang. Zijn sukkelige zoon heeft niets door, zelfs zijn vrouw kan hij voor de gek houden. Het wachten is op de onvermijdelijke uitbarsting, het moment dat de twee bedrogenen zullen doorzien wat er aan de hand is. Dat moment komt hard aan en eist een onverwacht slachtoffer. Alleen overgebleven in een of ander vakantieoord, snijdt Fleming de kaas in keurige plakken en vouwt het papier netjes op. Ondanks alles blijft hij een gentleman.

Mooi koppel
Rondom de seksscènes van Damage hangt nog een klein restje van het rumoer dat ooit Les amants (1958) begeleidde. Verboden seksualiteit is een terugkerend thema in het oeuvre van Louis Malle. Voor het overige is de hand van de meester niet te herkennen. Damage is een conventionele film, niet te vergelijken met andere titels uit Malle’s filmografie. Het is niet origineel, zoals in het begin van zijn carrière, en niet ouwelijk-op-een-mooie-manier, zoals later in Atlantic City of Milou en mai. Deze nieuwe film is doorsnee, en heeft door de Frans-Engelse verwarring een onduidelijke herkomst. Toch valt er wel degelijk van te genieten.
Vooral vanwege de cast. Jeremy Irons en Juliette Binoche beschikken allebei over een omvangrijke fanclub en dat is niet zonder reden. Hoe onooglijk een film ook kan zijn, hun aanwezigheid maakt altijd veel goed. Alles draait in Damage om de geloofwaardigheid van Irons en Binoche samen in bed, en wat dat betreft is de film geslaagd. De oerBrit en de oerFrançaise vormen een mooi koppel. Meer mooi dan spannend, dat wel, maar in ieder geval geloofwaardig. Bij beiden kun je je voorstellen dat de opgekropte lust zich met geweld een weg naar buiten baant. Zoals Binoche de sprei weghaalt en de bloemen klaarzet, dat heeft wel wat.
Wat Damage verder aardig maakt is het zorgvuldige portret van de Engelse aristocratie. Geld speelt geen rol in dat besmuikte wereldje, waar men bij voorkeur over elkaars politieke kansen roddelt. Het gezin is heilig en wordt bij elkaar gehouden door uitbundige lunches of weekendjes op het platteland. Het huwelijk is afstandelijk, een harmonieuze facade voor de buitenwereld. De kleuren zijn gedempt, de stemmen geaffecteerd. Het is een geschikt decor voor een alles verwoestende passie. Zeker in een land waar ministers met enige regelmaat sneuvelen door liefdesbabies en dameslingerie.

Mark Duursma