Bethlehem

Israëls inzending voor de Oscars is een duister, rauw politiedrama over het slepende conflict met Palestina. De politiek ontbreekt niet, maar het persoon­lijke drama voert de boventoon.

Sanfur is een Palestijnse tiener uit Bethlehem die in de schaduw leeft van zijn oudere broer Ibrahim, een prominent lid van de Al-Aqsa Martelarenbrigade. De Israëlische agent Razi rekruteerde Sanfur op jonge leeftijd om informatie los te krijgen over Ibrahims terroristische activiteiten, maar is de jongen in de loop der jaren als een zoon gaan zien. Wel een zoon die moeilijk te vertrouwen is, want Sanfur twijfelt in toenemende mate over wie hij loyaal moet zijn.
Bethlehem toont de complexe verhouding tussen twee mannen die steeds meer moeite hebben om te kiezen tussen hun politieke idealen en hun persoonlijke relatie. Sterk is de film als we Sanfur en Razi samen zien kletsen, en hun waardering voor elkaar duidelijk wordt uit het natuurlijke spel van de twee acteurs. Daardoor komt de tragiek van hun gedwongen vijandschap des te harder aan.
Debuterend regisseur Yuval Adler schroomt niet de zware thematiek ook in te zetten voor spektakel: een intense sequentie waarin Ibrahim achtervolgd wordt door Israëlische agenten, filmt hij met het oog voor ruimte van een ervaren actieregisseur.
Adler was ooit zelf werkzaam voor de Israëlische geheime dienst en zijn coscenarist Ali Wakad is een Palestijnse journalist. Voor het scenario deden de twee uitvoerig onderzoek, waarbij ze spraken met zowel werknemers van de Israëlische veiligheidsdienst als leden van al-Aqsa en Hamas. Wakad stelde in het Israëlische dagblad Haaretz geen kant te kiezen, maar alleen een reflectie van de realiteit te geven. Een problematisch standpunt: hoe kun je objectief blijven over zo’n complex en controversieel conflict? De gewelddadige Palestijnse militanten die Bethlehem laat zien, zijn geen fantasiewezens, maar de keuze om juist hen te tonen, en weinig aandacht te besteden aan vreedzamere activisten, maakt het moeilijk vol te houden dat de film vrij van ideologie is.
Toch is Wakads uitspraak begrijpelijk. Bethlehem wil in de eerste plaats laten zien hoe het conflict de levens van mensen aan beide kanten verwoest. Zowel Sanfur als Razi roepen empathie op met hun persoonlijke strijd, waarvan steeds duidelijker wordt dat die niet te winnen is; hooguit kunnen ze proberen zo min mogelijk te verliezen.

Julius Koetsier