Angst

En zullen we nu even angst recht in zijn smoel aankijken? We schakelen over naar Oostenrijk, land van de Donau en de blauwe meren, van de groene velden en hoge bergen. En het land van de kelders, waarin dingen gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen.

Lang voor viespeuk Josef Fritzl was er Werner Kniezek, berucht lustmoordenaar, die in 1980 drie mensen om zeep hielp terwijl hij op een driedaags verlof was. In 1983 maakte Georg Kargl samen met de Oscarwinnende cameraman Zbigniew Rybczynski de film Angst, gebaseerd op Knieseks geval. Een film ver verdreven in het collectieve bewustzijn, maar nog steeds op internet te bestellen.

En wat een film! Oprotten, meneer Haneke met uw pedagogische aanpak, Fritzl keek geen televisie: er zijn nu eenmaal mensen in de wereld die gek zijn. En het angstaanjagende is dat het iedereen kan zijn. De naamloze moordenaar (een ongelofelijke Erwin Leder, vooral bekend van Das Boot) wordt net zoals in Clean, Shaven in het begin vrijgelaten uit de gevangenis. Maar daarna houdt elke vergelijking met die film van Lodge Kerrigan op. Geen twijfel. Geen ontsnappen mogelijk, kijker, hij gaat meteen aan de slag, eet een worstje bij een tankstation, fantaseert wat, probeert in een taxi iemand te wurgen en vind uiteindelijk een afgelegen huis waar hij de hele familie uitmoord. Cameraman Rybczynski bond de camera op het lichaam van Ledder en met behulp van spiegels zien we, afgewisseld met hoge perspectieven, de verwarde kop van Kniesek.

En dan is er nog de voice-over. Normaal een stijlmiddel van zwakte, “show, don’t tell!“, maar hier werkt het zeer sterk: samen met de cameravoering zie en hoor je wat er zich in de kop van Kniesek afspeelt en vooral ook de discrepantie daartussen. Op de geluidsband klinkt het alsof hij op de sofa ligt en rationele verklaringen geeft, wat zijn achtergrond is, zijn plan, maar die moorden, och, die zijn zo’n chaotische bende, zo’n zooitje. Ik wilde alleen maar de angst in de ogen van mijn slachtoffers zijn, daar deed ik het allemaal voor, uit angst voor de wereld, uit angst voor mijzelf. Kargl film slaagt als geen ander om die angst in de ogen van de toeschouwer te projecteren. Kopen! Als u durft.