AM SEIDENEN FADEN

Bijna kopje onder

  • Datum 07-10-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films Am seidenen Faden
  • Regie
    Katarina Peters
    Te zien vanaf
    01-01-2004
    Land
    Duitsland
  • Deel dit artikel

In het autobiografische Am seidenen Faden laat de Berlijnse filmmaakster Katarina Peters de periode zien na de beroerte en ‘wedergeboorte’ van haar man, de componist en cellist Boris Baberkoff.

Hoe sterk is je liefde als degene van wie je houdt verandert in een kasplantje? Katarina Peters was veertig jaar toen ze de liefde van haar leven ontmoette: de acht jaar jongere Boris Baberkoff, cellist en componist. Ze liet haar oude leven als zakenvrouw voor wat het was en stortte zich in het diepe.
Tijdens een bezoek aan New York krijgt Boris een beroerte en raakt in coma. Als hij bijkomt, lijdt hij aan het locked-in-syndroom: hij maakt alles bewust mee maar kan zich op geen enkele manier uiten. Wat volgt is een sober beeldverslag van intens heftige maanden, waarin Boris stukje bij beetje weer functioneert. We zien Katarina’s emoties op een koele, afstandelijke manier, zonder tranen, zonder drama. In de voice-over vertelt ze het bijna zakelijk. Maar wát ze vertelt is hartverscheurend. Ze omschrijft herkenbare, menselijke emoties: kwaadheid — "wie denkt hij wel dat hij is om mij dit aan te doen" —, symboliek — " als één van de twee duiven in dat raam wegvliegt gaat Boris dood." Dan volgen schuldgevoel, eenzaamheid en pure haat. "Ik ben zo boos dat ik bang voor mezelf wordt, bang dat ik me niet meer kan beheersen."

Vakantiekiekjes
Am seidenen Faden is een extreem persoonlijk, pijnlijk en ontroerend verslag. Peters maakt indruk met een niets verhullende film. Je voelt je bijna een voyeur als je meekijkt naar vakantiekiekjes en beelden van voor de beroerte aan het begin van de film. Of als je ziet hoe Katarina Boris’ luier verschoont of getuige bent van hun ruzies. Verwijten over egoïsme gaan heen en weer: Katarina ziet hoe Boris, eenmaal weer in staat enigszins zelfstandig te functioneren, alleen maar met zichzelf bezig is. Boris op zijn beurt vindt dat Katarina alleen maar met haar camera bezig is. Hij is het uiteindelijk die het hoge woord eruit gooit: "Jij bent degene die blootgesteld is aan de camera, niet ik", bijt hij haar toe. Hij heeft gelijk. Want waarom heeft Katarina deze periode gefilmd? Ze geeft zelf het antwoord wanneer ze halverwege inziet: Hee, ik werk aan een nieuwe film! Boris is daarin geen object, het verslag laat eerder zien hoe zij vecht met zichzelf.
Dat wordt vooral duidelijk in de korte, abstracte fragmentjes tussen de opnames van het ziekenhuisverblijf en thuis in Duitsland, waarin Peters verbeeldt wat er in haar omgaat. We zien hoe Katarina opkomend water probeert op te dweilen. Het stijgt en stijgt, Katarina gaat kopje onder. Net als ze dreigt te verdrinken, in het laatste fragment, zien we haar van een glijbaan in het zwembad afroetsjen, samen met Boris. Ze is ontsnapt aan het verstikkende water, samen met haar geliefde. Am seidenen faden is daarmee hoopvol: liefde, in ieder geval die tussen Boris en Katarina, kan tegen een stoot.

Lotte de Wit