A Tale of Three Sisters

Gevangen in een rollenspel

Een verre echo van Tsjechov klinkt in een arm bergdorp in Anatolië, waar drie zussen dromen van de grote wereld.

Besleme, zo heet een antieke Turkse traditie waarbij een meisje uit een arm gezin wordt ondergebracht bij een welgestelde familie. Het gebruik is minder nobel dan het lijkt, want ze mag dan pleegdochter worden genoemd, ze moet wel werken als hulp in de huishouding. En als het niet lekker loopt stuur je haar gewoon weer terug. Dat overkomt de drie zussen in A Tale of Three Sisters (Kiz kardesler), een drama over claustrofobische verhoudingen. De film van de Turkse regisseur-­scenarist Emin Alper werd eerder dit jaar geselecteerd voor de Berlijnse competitie en onderscheiden op de filmfestivals van Sarajevo en Istanbul en op World Cinema Amsterdam.

Het in fraaie widescreenbeelden gevangen bergdorp lijkt idyllisch, maar de benauwende rotswanden die je moet passeren om er te komen suggereren iets anders. Je ziet dat er warme gevoelens zijn binnen het noodgedwongen herenigde gezin van alleenstaande vader en dochters, maar toch loopt bijna elk samenzijn uit op botsingen en verwijten. Vernedering geef je door, zoals Alper duidelijk maakt met veelzeggende, maar vooral in de eerste helft wat statisch geënsceneerde dialogen.

De jongste van de drie is de goedwillende Havva, overbodig geworden voor haar ‘pleegouders’ omdat hun eigen kind waar ze op moest passen is overleden. Vanuit de stad terug in haar dorp omhelst ze haar oudste zus Reyhan. Die was al eerder teruggestuurd omdat ze zwanger werd. Schande! Waarop haar vader haar uithuwelijkte aan een schaapherder die door niemand voor vol wordt aangezien en hier misschien wel de meest tragische figuur is. De mislukking van de besleme is compleet als ook de opstandige Nurhan tegen haar zin terugkeert.

Net als in Tsjechovs Drie zusters, waar Alper zich mede door liet inspireren, blijven de meiden dromen van de grote wereld. Overigens is het als karakterstudie niet heel breed uitgewerkt, eerder lijkt het Alper te gaan om verstarde patriarchale verhoudingen en de onmacht daar uit te breken. Zie het wanhopige geslijm met de pleegvader uit de stad die zich op raki laat fêteren.

Of de maker met dit alles ook een commentaar op de huidige Turkse samenleving wil geven kan ik moeilijk inschatten. Het oogt meer als een tijdloze fabel over de menselijke conditie. Alper filmt het stijlvol, nuchter met hier en daar een lichte toets, maar verder betrekkelijk conventioneel. Inclusief de tragische wending als opmaat naar een bijna aandoenlijke slotnoot. Soms is er even een magisch-realistisch element, maar zonder veel invloed op het geheel. De mooiste vondst is de rondzwervende vrouw die lachend een uitdagende koprol maakt. Zo ver durft de film zelf niet te gaan.