A MAN TO REMEMBER

Klassieker is teruggevonden

  • Datum 09-12-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films A MAN TO REMEMBER
  • Regie
    Garson Kanin
    Te zien vanaf
    01-01-1938
    Land
    Verenigde Staten
  • Deel dit artikel

Lange tijd leek Garson Kanins a man to remember voorgoed verloren. De in 2000 teruggevonden Nederlandse kopie toont ons een scherpere variant van de films van Frank Capra.

Westport, USA, de jaren dertig. De vlaggen hangen halfstok; een rouwstoet trekt door de hoofdstraat, voorafgegaan door een orkest dat de Dodenmars speelt. Een wat tuttig geklede dame vindt het allemaal maar een hoop ophef voor de overledene. Haar volksere buurvrouw schiet danig uit haar slof als ze dit zegt: of ze niet weet wat Dr. John Abbott allemaal wel niet heeft betekend voor Westport? Ondertussen vechten een bankier, een winkelier en een persman (vat u ‘m?) nog voor de dokter koud is in een notariskantoortje boven de straat al om zijn nalatenschap. Die bestaat echter vooral uit onbetaalde facturen: ‘de plattelandsdokter’ (zoals de film bij zijn Nederlandse release in 1939 heette) hielp zijn patiënten vaak letterlijk voor een appel en een ei.
a man to remember, de debuutfilm van regisseur Garson Kanin, leek lange tijd voorgoed verloren. Dat had met name te maken met scenarist Dalton Trumbo. In 1947 was hij één van de beroemde Hollywood Ten, de tien die weigerden te getuigen voor het beruchte ‘House Un-American Activities Committee’ van communistenjager McCarthy. Trumbo kwam terecht op de beruchte zwarte lijst. Niet alleen kon hij zo niet meer aan de slag bij nieuwe projecten, maar ook al zijn oudere films raakten erdoor in diskrediet, waaronder dus a man to remember.

Boerendochter
Pas in 2000 kwam de film boven water in het Filmmuseum, zij het in een Nederlandse distributiekopie. De film is dus naar het Nederlands vertaald, en dat betekende in de late jaren dertig niet alleen (selecte) ondertiteling van de dialogen, maar ook vertaling van alle zogenaamde inserts — shots van brieven, telegrammen, et cetera. Juist in a man to remember is dat een ingrijpende omzetting: de film wordt verteld in een reeks flashbacks die worden ingegeven door de paperassen in Abbotts nalatenschap.
Die structuur van flashbacks is niet te vinden in het verhaal waarop de film werd gebaseerd, The failure van Katharine Havilland-Taylor, noch in de eerdere verfilming one man’s journey (1933). Hij werd (drie jaar vóór citizen kane) toegevoegd door Trumbo, die op meer punten de film naar zich toe trok. De naam van het hoofdpersonage was in beide eerdere versies Eli Watt; de naam John Abbott gebruikte Trumbo eerder in zijn roman Eclipse uit 1933. Hij gebruikte de naam tijdens zijn jaren op de zwarte lijst bovendien als schuilnaam.
De reeks flashbacks vertelt ons het leven van een Goede Man: weduwnaar Abbott en zijn zesjarige zoon komen aan in Westport; Abbott adopteert een ongewenste boerendochter wiens moeder bij haar geboorte overlijdt; Abbott stuurt zijn zoon naar de Universiteit; Abbott voorkomt een polio-epidemie. a man to remember is vooral een gemoedelijke film, vergelijkbaar met het werk van Frank Capra — zij het met iets scherpere randjes. Toch werd de film destijds door de Nederlandse keuring slechts geschikt bevonden vanaf 14 jaar, wegens "mishandeling van den dokter, bevallingen, behandeling van zieken". Tegenwoordig mag hij volgens de Kijkwijzer voor alle leeftijden.

Joost Broeren

Op 18 december vindt om 19.30 uur een voorvertoning plaats met voorafgaand aan de film een Klassiekerlezing door Nico de Klerk