9

Op hol geslagen animatiekunst

  • Datum 30-09-2010
  • Auteur vanons
  • Gerelateerde Films 9
  • Regie
    Shane Acker
    Te zien vanaf
    01-01-2009
    Land
    Verenigde Staten
  • Deel dit artikel

Met machines aan de macht is de wereld een duister oord vol technomonsters in deze Oscargenomineerde korte film.

In de postapocalyptische animatiefilm 9 heeft de mensheid met zijn technologische toverkunsten zoveel onheil over zich afgeroepen dat er geen mensen meer over zijn. Het kwaad moet nu bestreden worden door een groepje tot leven gewekte robots met het uiterlijk van uit oude lappen en computerschroot samengestelde poppen. Kleine, sympathieke helden in een lugubere wereld vol zwartgeblakerde ruïnes.
Een van hen, die simpelweg 9 heet, zag voor het eerst het licht in de gelijknamige korte animatiefilm waarvoor maker en bedenker Shane Acker in 2006 een Oscarnominatie kreeg. Het filmpje is op internet te bekijken en we snappen heel goed waarom zo veel mensen hier gecharmeerd van waren. De pop heeft een aandoenlijke uitstraling die vergelijkbaar is met die van het vuilnisrobotje WALL-E. Zijn kwetsbaarheid vormt een sprekend contrast met het gemechaniseerde monster dat hij moet verslaan. De sfeertekening met zijn dramatische belichting, retro-futurisme en een vleugje ouderwetse alchemie is apart genoeg om voor origineel door te gaan. Ook het feit dat Tim Burton zich als medeproducent heeft opgeworpen van de lange, opnieuw door Acker geregisseerde versie wekt verwachtingen.

Vrijbuiters
Het oprekken tot een bioscooplengte van 80 minuten is echter niet zonder kleerscheuren verlopen. Het goede nieuws is dat in de wat rustiger scènes het aansprekende karakter van de korte versie veelal bewaard is gebleven. Met zijn uit een camera gesloopte ogen kan 9 verbaasd om zich heen kijken en ook de andere leden van deze kleine bende vrijbuiters hebben hun speciale trekjes.
Ook ziet die duistere fantasiewereld er ondanks alle computeranimatie nog steeds uit alsof het is opgebouwd uit materiaal dat gewoon van de vuilnisbelt komt. 9 is geen kloon van star wars, en dat is al heel wat. Neem zo’n uit botten en machineonderdelen opgebouwde T-Rex. Daaraan valt nog steeds te zien dat Acker inspiratie vond bij beroemde Europese animatiegrootheden als Jan Svankmajer.
Maar die eerste fraaie vingeroefening van elf minuten moest met de film ook een echt verhaal worden, en daar laat de originaliteit verstek gaan. De openingstekst vol holle frasen over de mensheid die zijn gaven heeft verkwist belooft al weinig goeds. De visuele virtuositeit blijkt in dienst te staan van een bombastisch en chaotisch avontuur dat je na afloop vooral het gevoel geeft dat je alleen naar een eindeloze reeks gevechten met bizarre machines hebt gekeken. Het helpt niet echt dat daar een schimmige mythologie omheen is gedrapeerd waarin de aloude tegenstelling tussen ratio en ziel weer opduikt.
De karakters van 9 en zijn makkers blijven veel te simpele sjablonen en zo’n nostalgisch intermezzo met oude liedjes uit de mensentijd is niet meer dan een verdwaald tussendoortje.
Sommigen vrezen dat voor de met computerspellen opgegroeide generatie het vertellen van verhalen een heel andere betekenis krijgt. Zou 9 daar een symptoom van zijn?

Leo Bankersen