78/52

78 set-ups en 52 cuts: ziedaar de drie beroemdste minuten van Alfred Hitchcocks Psycho. Alexandre O. Philippe wijdt een hele documentaire aan de iconische douche­scène.

Philippe is zeker niet de eerste die gefascineerd is door de beroemde douchescène uit Psycho. Er zijn tientallen boeken over de film gepubliceerd, waaronder dat van hoofdrolspeelster Janet Leigh zelf. Gus van Sant maakte een bijna shot-voor-shot remake in 1998. Film-spoofs en horrorfilms puilen uit van de shower-scene-referenties. Valt daar dus nog iets zinnigs over te zeggen of aan toe te voegen?
Philippe regisseerde in 2010 The People vs. George Lucas, waarin hij op speelse wijze de haat-liefdeverhouding onderzocht tussen de fans van Star Wars en Lucas, de schepper van ‘hun’ wereld. 78/52 moet het doen zonder zo’n spannende tegenstelling of controverse. Of het nu gaat om de voor 1960 grensverleggende hoeveelheid naakt en geweld, de schokkende, voortijdige dood van Marion Crane, de angstaanjagende vioolakkoorden van Bernard Hermann of de briljante manier waarop Hitchcock en George Tomasini die drie minuten monteerden: het belang en de invloed van de scène is tamelijk onomstreden.
Niet zo vreemd dus, dat 78/52 nogal eens geplaagd wordt door open deuren. "It has to be an obsession", roept Elijah Wood enthousiast. "This is the moment when the gloves come off", spreekt Richard Stanley. Philippe haalt veel, vaak ook jonge mensen voor de camera — Guillermo del Toro, Bret Easton Ellis, Mick Garris, Karyn Kusama, Neil Marshall, Bub Murowski, Eli Roth — en laat ze navertellen wat hij of zij, en ieder andere geïnteresseerde, over de film weten.
Het zijn de bekende interpretaties, feiten en anekdotes: Psycho was een van de eerste films die het Amerikaanse gevoel van veiligheid doorbrak, Hitchcock liet niemand in de bioscoop toe na aanvang van de film, Saul Bass tekende de storyboards, Hitch draaide de censors een loer, enzovoort. Geen enkel thema wordt uitgediept, maar ze worden wel allemaal netjes gepresenteerd. In de tweede helft wordt het wat boeiender omdat editor Walter Murch de douchescène shot voor shot met ons doorneemt. Interessant en nieuw is ook het gesprek met Marli Renfro, Leighs stand-in voor de shots waarin naakt te zien is.
Voor wie nog nooit iets over Psycho gezien of gelezen heeft is 78/52 een aardige introductie. De onvermijdelijke Peter Bogdanovich heeft echter op de meeste sprekers in de documentaire voor dat hij er in elk geval bij was, toen Psycho op 8 september 1960 voor het eerst vertoond werd. Niemand hoorde de krassende violen van Hermann, vertelt hij: "There was just a sustained screech from the audience through the entire shower scene."

Barend de Voogd