12.12: The Day

Ontluisterende complotthriller over de lang verzwegen Zuid-Koreaanse staatsgreep van 12 december 1979.

“Weet je, alle mensen willen iets sterks wat ze leidt.” Aldus de Zuid-Koreaanse generaal Chun, de spil in een machtsstrijd die volgt op de moord op president Park (een dictator die via een coup aan de macht kwam) op 26 oktober 1979.

Daar begint het verhaal, waargebeurd maar gedramatiseerd: als de politieke en militaire top samenkomt om te horen dat de noodtoestand is uitgeroepen en een noodkabinet is ingesteld.

Chun, die als hoofd van de militaire geheime dienst het onderzoek naar de moord leidt en daarnaast oprichter en leider is van een geheim militair genootschap genaamd Hanahoe, neemt daar geen genoegen mee. We zien hoe Chun – ambitieus, agressief en vastbesloten – zijn pionnen op het bord zet in aanloop naar de gebeurtenissen op 12 december, de lange dag van een staatsgreep die veruit het grootste deel van de film beslaat. De vraag is daarbij wie van de betrokken generaals de lakens uitdeelt. Wiens orders worden opgevolgd? Waar liggen de loyaliteiten?

Chun, in de VS getraind in guerrillatactieken en psychologische oorlogvoering, vindt eigenlijk maar één man op zijn weg die hem qua vastberadenheid, moed en kordaat optreden enig tegenwicht biedt: de bescheiden, integere generaal Lee. Als er al een held te vinden is in deze politieke thriller over de lang verzwegen militaire coup, is hij het.

Met z’n mannetjesputters en militaire tromgeroffel lijkt 12.12: The Day (Seoul-ui bom) op het eerste gezicht een wat opgeblazen heldenepos van het kaliber A Bridge Too Far (1977) of The Longest Day (1962). Maar behalve Chun en Lee zijn er op het tweede gezicht in deze film bedroevend weinig principiële figuren te vinden met een moreel kompas. In de chaos en paniek regeren angst en twijfel, opportunisme, berekening en lafheid, resulterend in een vrijwel alom­tegenwoordig gebrek aan standvastigheid, solidariteit en daadkracht. Het ge-heen-en-weer-marcheer tussen tegenstrijdige orders is soms zelfs op het kluchtige af.

Van die besluiteloosheid profiteert de onverbiddelijk doorpakkende Chun, die alles en iedereen afluistert, naar lieve lust manipuleert, intimideert en de partijen uit elkaar speelt; ook al staat hij aanvankelijk flink op achterstand. Weten wat je wilt en daarvoor gaan blijkt de beslissende factor. In de woorden van Chun: “Faal en het is verraad. Slaag en het is een revolutie.” En daarmee is het naar Amerikaans model opgetuigde 12.12: The Day, dat de Zuid-Koreaanse inzending voor de Oscars was, een ontluisterend lesje in wat een dictator in het zadel helpt. Daar valt maar beter lering uit te trekken.