Tien jaar sleutelen aan Simon

Ongeveer tien jaar geleden vroeg Job Gosschalk Marnie Blok een scenario naar Marianne Fredrikssons Simon te schrijven. Deze week beleeft de inmiddels Scandinavische coproductie dan eindelijk zijn Nederlandse première.

Ze is er al zo lang mee bezig dat de precieze ijkpunten Marnie Blok zijn ontschoten. Wat ze wel weet: het was Job Gosschalk die ongeveer tien jaar geleden met Marianne Fredrikssons vuistdikke oorlogsroman Simon kwam aanzetten. Gosschalk wilde het in samenwerking met Arry Voorsmit verfilmen en aan Blok was het de schone taak het vuistdikke boek terug te brengen tot een behapbaar scenario. De rechten van Simon, een coming of age-film die zich afspeelt in het Zweden en Duitsland van de jaren 40 en 50, bleken in handen van oude rot Per Holst, de Deense producent wiens Pelle de veroveraar in 1987 de Oscar voor beste buitenlandse film won.

‘Holst was er al een hele tijd mee bezig, maar het project bleef altijd steken in de scriptfase’, vertelt Blok. Toen wij met ons plan kwamen, had hij zoiets van: "als jullie het willen proberen, doe je best maar". Daarna ben ik maar gewoon begonnen. Uiteindelijk lag er een Engelstalig scenario van 125 pagina’s.’

Waarom het haar wel lukte er een verfilmbaar script van te maken? ‘Misschien omdat ik in Nederland lekker m’n gang kon gaan. In Zweden is Fredriksson een grootheid; miljoenen hebben haar werk gelezen. Ik vond het niet zo moeilijk er met een botte bijl op in te hakken’

Nog voor de verfilming goed en wel op poten stond, ging producent Voorsmit failliet. Blok was niet voor haar schrijfwerk betaald, hield de rechten in eigen hand en zocht toen zelf contact met Holst. ‘We hebben een paar keer heen en weer gemaild en twee jaar later, net toen ik dacht dat het niks meer zou worden, belde hij op en vroeg of ik naar Göteborg kwam. Via heel veel co-producenten had hij in korte tijd een budget van 5 miljoen geregeld.’

Nieuwe regie
Björn Runge was aangetrokken voor de regie en ging met Blok in overleg. Maanden later liep de productie alsnog staak. ‘We waren net op dat punt dat je denkt, "nu zijn we er", toen de regisseur begon te steigeren. Runge is een ontzettend leuke man met interessante ideeën die ik graag met hem bediscussieerde, maar hij kon ook erg ingewikkeld doen. Als de producenten iets wilden, wilde hij iets anders.’

Suzanne Bier (After the Wedding), die al eens eerder bij een in de scriptfase gestrande Simon-verfilming betrokken was, werd gepolst. Maar Bier had net naam gemaakt in Hollywood en verkoos Amerika. Uiteindelijk kreeg Lisa Ohlin de klus toebedeeld en voor Blok begon de hele riedel van discussiëren en bijschaven van voor af aan. In de gaten houden wat de nieuwe regisseur al filmende aan het scenario veranderde, bleek lastig. Blok: ‘Zeker omdat zij in Zweden werkte en ik gewoon in Nederland zat, was het moeilijk om het overzicht te bewaren. Als je een Nederlandse film maakt, kan je misschien nog dingen in de montagekamer roepen.’

Het eindresultaat was hier en daar dan ook anders dan verwacht: ‘Ik heb de film nog niet met Nederlandse ondertitels gezien, maar ik kon wel al zien dat er een aantal scènes zijn toegevoegd die het allemaal wat explicieter maken. Daar hadden we eerder veel over gediscussieerd. Als scenarioschrijver moet je je werk hoe dan ook uit hand geven. Een regisseur moet zo’n film zich eigen maken.’

Jesse Heijnis