Podcast blaast stof van Nederlandse filmklassiekers

De titel, De film als een kroket, verwijst naar Renée Soutendijk die in Spetters zegt: “Het leven is net een kroket: als je weet wat erin zit, hoef je hem niet meer.” Maar de makers van de nieuwe podcast over meer of minder bekende Nederlandse filmklassiekers beogen juist het tegendeel: met context haal je er meer uit. Ook als millennial die op het eerste gezicht vooral gedateerde, oversekste rarigheid ziet.

“Als filmmaker viel me op dat twintigers van nu, onze kinderen, vrijwel nooit naar Nederlandse films kijken”, stelt Brigit Hillenius (58). “Maar we hebben ze er ook niet mee opgevoed.” Ze kwam erover te praten met radiomaker Adeline van Lier (63) en ze besloten er iets aan te doen. Het was het begin van De film als kroket, de podcast waarvan morgen de eerste aflevering te horen is tijdens radioprogramma Nooit meer slapen en daarna via de website defilmalseenkroket.nl. Van Lier gaat in de eerste aflevering met haar 22-jarige dochter Max Mijs Brouwer in gesprek over Het debuut (1977) van Nouchka van Brakel. In de daaropvolgende uitzendingen volgen onder andere De stilte rond Christine M. (1982), Wan pipel (1976) en Een zwoele zomeravond (1982).

“Toen we gingen graven in onze eigen filmbibliotheek merkten we hoezeer die films een tijdsgeest ademen. We dachten heel anders eind jaren zeventig, begin jaren tachtig en dat is enorm omgeslagen”, constateert Van Lier. Die wordt aangevuld door Hillenius: “Toen Mijs hoorde waar Het debuut over gaat, een veertienjarig meisje dat ontmaagd wordt door een veertigjarige man, vond ze dat te bizar voor woorden. Dan wordt je dus gedwongen om de tijd te schetsen: Dolle Mina’s, radicaal feminisme en de opvatting dat zo’n jong meisje ook recht heeft op haar eigen seksualiteit.”

Hillenius en Van Lier hebben hun selectie afgestemd op de doelgroep: luisteraars zo jong als Max Mijs. Voor hen moet het spannend zijn, ook als ze de betreffende film niet hebben gezien. “We zoeken altijd naar een actueel haakje”, stelt Hillenius. “Schatjes sloeg in 1984 in als een bom maar is nu niet meer zo bijzonder. Maar De mannetjesmaker (1983), over een pr-medewerker die ongezond veel invloed krijgt op de politici voor wie hij werkt, is te vergelijken met de Netflix-serie House of Cards. En in Het teken van het beest (1980), over een man die vier politieagenten vermoordt maar die menselijk wordt neergezet, is de omgang met knuffelcrimineel Holleeder te herkennen.”

In sommige gevallen is de podcast ook een vorm van correctie op de geschiedenis. Zoals in het geval van De stilte rond Christine M. van Marleen Gorris, een zwaar feministisch drama over drie vrouwen die veroordeeld worden voor de moord op de eigenaar van een kledingzaak. “Die film zit perfect in elkaar”, vindt Van Lier. “Maar de meeste recensenten, mannen toen, hadden er niets mee. Het was het debuut van Gorris en ze kreeg er wel een Gouden Kalf voor. Maar dat was halfhartig. En ook toen zij in 1996 als allereerste vrouw ter wereld een Oscar voor Beste Buitenlandse Film won met Antonia, werd daar geen ophef over gemaakt.”

Over twee films in de serie verzamelde het podcastduo zoveel informatie dat ze ieder twee afleveringen kregen: één op de radio en de tweede op de site. “Wan pipel is natuurlijk nationaal erfgoed als de eerste Surinaamse film, maar vormt ook een mooie aanleiding om meer te vertellen over Pim de la Parra. En bij Spetters gaan we in op de ontstaansgeschiedenis, onder andere het gedoe met de protestgroep Nederlandse Anti Spetters Actie (NASA) die in Sonja’s Goed Nieuws Show de confrontatie aanging. Bij die titels gaat het om veel meer dan alleen de films.”