MUBI Spotlight: Man on Wire
De Filmkrant en VOD-platform MUBI presenteren deze maand een gezamenlijk filmprogramma over balanceeracts naar aanleiding van IDFA. Filmkrantlezers kijken drie maanden gratis. Deze week: letterlijk balanceren in Man on Wire.
Op 7 augustus 1974 begaat de Fransman Philippe Petit wat later de ‘artistieke misdaad van de twintigste eeuw’ genoemd zal worden: voor de ogen van een verbaasd publiek danst hij bijna een uur op een koord gespannen tussen de New Yorkse Twin Towers. James Marsh’s Man on Wire, die in 2008 de Oscar voor beste documentaire won, is het spannende verslag van het kwajongensavontuur van Petit en zijn kompanen.
Na tussen de torens van de Notre Dame en die van de Sydney Harbour Bridge te hebben gelopen, groeien de ambities van Petit parallel aan de constructie van de Twin Towers. Aangejaagd door zijn tomeloze enthousiasme en ronduit obsessieve passie voor koorddansen, bereidt een wisselende groep jonge mensen uit verschillende landen de actie samen met hem voor. Petit is een performer, een geboren leider en entertainer. Dus performt hij ook in de interviews die Marsh met hem opnam. Zo slaan maker en onderwerp de handen ineen, door samen een vertelling te construeren die geen seconde verveelt. Je weet dat het goed afloopt, maar toch hou je je hart vast.
Met een karakteristiek gevoel voor drama typeert Petit het koorddansen: "The fact that the wire walking is framed by death is very good, because then you have to take it very seriously." En dat doet hij ook, maar dan wel als een doodserieus spel. Eenmaal opgepakt door de politie en geïnterviewd door alle mogelijke media blijft Petit als antwoord op waarom hij dit heeft gedaan steeds herhalen: "There is no why!" Het gaat hem om doen wat je wil, alles te doen wat maar in je opkomt. Met volle overgave. Alles wat hij doet is een oproep tot spelen en daar nooit het plezier in verliezen. Een oproep waar Marsh niet alleen met de inhoud maar ook met de vorm van de film gehoor aan geeft. Hij speelt met verschillende stijlen en vormen: klassieke ’talking head’-interviews worden gecombineerd met CGI, archiefmateriaal wordt in één beeld naast foto’s gemonteerd, de zwart-witte reconstructies doen impressionistisch aan, en Marsh laat Petit zelfs zijn verhaal letterlijk opvoeren, verschijnend van achter een doek. Toch vorm de film een coherent geheel dat de kijker meesleept in de constant opbouwende spanning. Alles telt op naar dat ene moment.
En dan loopt hij daar. Of eigenlijk zweeft Petit. Tussen hemel en aarde, 417 meter boven het verbouwereerde publiek. Hij knielt, draait, ligt op het koord. Terwijl de politie hem op staat te wachten en zijn handlangers huilen van ontlading, belichaamt hij de poëzie van dit unieke moment. Waar de film in zijn geheel wat gewicht mist, vooral doordat de opgevoerde personages nooit echt psychologisch uitgediept worden, compenseert dit moment veel. Het voorziet de film van een betekenis die boven alle uitleg uitstijgt.
Met geen woord wordt gerept over de zwarte dag uit de Amerikaanse geschiedenis waar de Twin Towers tegenwoordig mee verbonden zijn — een omissie die deze gebeurtenis juist benadrukt. En dat is maar goed ook, want juist door hier over te zwijgen wordt Man on Wire niet alleen een lofzang op dromen en passies van een bijzondere man, maar ook een eerbetoon aan het tijdperk dat op 11 september 2001 vernietigd werd.
Sacha Gertsik
Man on Wire is vanaf vandaag 30 dagen te zien op MUBI.com.