Europese trend: minder fondsgeld voor film, meer uit fiscale regelingen
De manier waarop speelfilms in Europa worden gefinancierd, is aan het veranderen. Het aandeel publieke financiering via fondsen is gekrompen tussen 2016 en 2020. Er werd daarentegen meer geld opgehaald via production incentives. Dat blijk uit onderzoek van het European Audiovisual Observatory.
Voor het rapport Fiction film financing in Europe: Overview and trends 2016-2020 keek het Europese onderzoeksbureau op het gebied van film, tv, radio en VOD naar de financieringsmix van 2490 films die tussen 2016 en 2020 zijn gemaakt in achttien Europese landen. Deze titels, 48% van alle Europese films die zijn uitgebracht in die periode, hadden een gezamenlijk budget van €8,2 miljard.
Veel van de uitkomsten weerspiegelen de ontwikkelingen in de Nederlandse filmsector. Zo blijkt dat bijna twee derde van Europese films een budget had van minder dan €3 miljoen, wat zeker geldt voor ons land. Wel zijn de middelgrote budgetten in kleine markten zoals Nederland significant omhoog gegaan. Dat is in lijn met het Filmfonds-beleid zoals dat sinds Doreen Boonekamp wordt gevoerd: meer geld voor minder titels. Het gat tussen middelgrote budgetten in kleine markten en middelgrote budgetten in middelgrote markten is daardoor gekrompen.
Hoewel direct overheidsgeld nog steeds garant staat voor een aanzienlijk deel van het budget, neemt het belang wel af. In 2016 was subsidie nog goed voor 29,4% van de budgetten, maar vier jaar later was dat aandeel gedaald tot 24%. Gestegen is echter het aandeel van zogeheten production incentives, waarvan ook in Nederland gebruik wordt gemaakt. Het zijn fiscale regelingen waarmee producenten een deel van hun investeringen terugkrijgen als ze hun film opnemen in ons land, de post-production hier doen, Nederlandse catering betrekken of op andere manieren de nationale economie ondersteunen. Het aandeel production incentive in Europese filmbudgetten ging tussen 2016 en 2020 gemiddeld omhoog van 9,6% naar 17,8%.
Natuurlijk is met production incentive-regelingen ook overheidsgeld gemoeid, zij het op een indirecte manier. Wie kijkt naar de totale overheidsbijdrage ziet dan ook een stijging door de vier onderzochte jaren heen: van 39% in 2016 naar 41,8% in 2020. Vooral films met een voor Europese begrippen hoog budget van €5 miljoen of meer profiteerden meer van publiek geld. Die kregen echter weer minder steun van omroepen, die vooral in grote markten minder diep in de buidel tastten voor vooral big budget producties.