Rosto over Lonely Bones

Live action, 2D-animatie en computerbeelden lopen naadloos in elkaar over in Lonely Bones. Het slotakkoord van het Mind My Gap-project is misschien wel het meest duistere dat filmmaker Rosto tot nu toe maakte.

Buddybob is terug. Maar van de keurige tv-presentator van een interieurprogramma die hij was in de vroege jaren negentig, aan het begin van het Mind My Gap-project, is weinig meer over. De serie graphic novels en korte films van kunstenaar en filmmaker Rosto documenteert zijn teloorgang. In Lonely Bones is zijn sullige, ietwat slepende loopje veranderd in struikelrennen en schichtig sluipen. Op de plek van zijn linkeroog zit nu een gat; je kijkt dwars door zijn schedel. Zijn rechteroog straalt angst uit. Doodsangst voor de gezichtsloze figuren die hem opjagen en in het nauw drijven. Met Buddybob loopt het niet goed af.

Muziekproject
Lonely Bones is het sluitstuk van Rosto’s mega-project Mind My Gap (rostoad.com). Maar tegelijkertijd is het het tweede deel van een vierluik. "Het is een muziekproject, ontstaan uit de band waar ik vroeger in speelde: The Wreckers", vertelt de maker. "Naarmate de bandleden ouder werden, huisvaders met weinig tijd die letterlijk hun wilde haren hadden verloren, werd het steeds moeilijker om de band samen te houden. Ik heb daarom van de bandleden karakters gemaakt en de bandnaam opgewaardeerd naar Thee Wreckers. Zo kan ik met muziek door blijven gaan."

Dronken sirene
Elk van de vier delen uit de cyclus draait om één nummer. Een trombone die loeit als een dronken sirene vormt het startschot van Lonely Bones, dat daarna de donkerste kelders van de rock ‘n’ roll bezoekt. "Ik wil de muziek verbeelden. Het is te vergelijken met wat Disney doet met klassieke muziek in Fantasia. Deze vier films zijn miniatuurtjes, er zit geen grote dramatische curve in."
Daarmee is Lonely Bones meer in lijn met zijn oeuvre dan voorganger The Monster of Nix (2011), vindt Rosto. Die dertig minuten durende film met de stemmen van onder andere Tom Waits en Terry Gilliam was vorig jaar de Nederlandse inzending voor de Oscars. "Het was de eerste film die ik maakte voor iemand anders dan mijzelf, namelijk voor mijn zoontje die toen zes was. Gewoonlijk maak ik alleen wat ik zelf wil zien, vanuit mezelf en voor mezelf, zonder iemand te willen behagen. Maar als je iets maakt voor je kind dan gedraag je je een beetje. Na The Monster of Nix had ik het gevoel dat er een grote, zwarte puist was ontstaan, die nodig uitgeknepen moest worden. Dat heb ik dan ook gedaan, zonder enige zelfcensuur. Sommige mensen vinden Lonely Bones daarom misschien duister of ontoegankelijk."

Eraserhead
Voor cinefielen heeft de film echter de nodige aanknopingspunten. Hoofdpersoon Buddybob oogt als een kruising tussen Frankenstein en David Lynch’ Eraserhead. Een achtervolging met zonnebril doet denken aan The Matrix. En dan is er nog die fontein, die onherroepelijk La Dolce Vita oproept.
Maar die referenties ziet Rosto niet zo. "Mijn films gaan over het maken van dromen en dus ook over het maken van films. Het zijn meta-films, films die zich bewust zijn van hun film-zijn." Niet dat de nachtmerrieachtige ingrediënten lukraak bij elkaar zijn gegooid. In het oeuvre van Rosto hangt alles met elkaar samen, wordt voortdurend heen en weer verwezen. "Het zijn allemaal stukjes van mijn eigen planeet, mijn realiteit." En die realiteit heeft een geheel eigen visuele grammatica.

Fontein
"In het centrum van mijn werk staat altijd een fontein, dat is al zo sinds het begin. In The Monster of Nix verdwijnt de wereld erin om er daarna weer uit tevoorschijn te komen. De fontein is als het middelpunt van een klok, het draaipunt van de wijzers. Op die plek staat de tijd stil. Of alle tijd ligt erin besloten."
Een ander steeds terugkerend element is het kruis. Soms ziet het er uit als twee haaks op elkaar geplakte pleisters, soms als een grote X. "Het kruis komt in heel Mind My Gap telkens terug en ook hier zijn verschillende interpretaties mogelijk. Mind My Gap gaat over reizen en die kruisjes kunnen duiden op een locatie op een kaart. Maar het zijn ook tracker markers, zoals ze gebruikt worden bij green screen-opnamen. En de crossroads is natuurlijk een oerbegrip in de rock ‘n’ roll: Robert Johnson verkocht daar in de jaren twintig zijn ziel in ruil voor zijn magistrale gitaarspel."

Mislukte Messias
Een religieuze lezing is zeker ook mogelijk, hoewel Rosto zelf de ‘Ewige Wiederkehr’ van nihilist Nietzsche aanhaalt als hij het heeft over Buddybobs einde. De ongelukkige ex-presentator vaart ten hemel, maar stuitert weer terug, stijgt weer op, daalt weer, eindeloos als een mislukte Messias gevangen in een gekraste lp. Thee Wreckers stappen in een ambulance en scheuren weg. Richting de volgende Rosto-film.

Edo Dijksterhuis

Lonely Bones is te zien als voorfilm bij Berberian Sound Studio.