Nick Cave schreef scenario en soundtrack van Lawless

Retro-gangsterdrama Lawless ziet eruit, voelt én klinkt als een tot leven gekomen ‘murder ballad’ van rocker en scenarist Nick Cave. En is ook weer niet zo retro. Cave: ‘De drooglegging heeft alles te maken met de hedendaagse drugsproblematiek.’

Voor de vierde keer werkten ze al samen: Aussie-regisseur John Hillcoat en rocker/schrijver Nick Cave. Hun retro-gangsterdrama Lawless was een van de high profile films van het Filmfestival Cannes in mei. Maar het drama over de drie broers Bondurant die tijdens de Amerikaanse drooglegging in de jaren twintig van de vorige eeuw een bloeiende illegale drankhandel op poten zetten, gaat volgens Cave evenzeer over de hedendaagse war on drugs als over een illuster tijdperk dat al vele Amerikaanse filmklassiekers heeft voortgebracht. En wie het muzikale oeuvre van Cave een beetje kent, weet dat de rauwe romantiek van louche bars, noodlottige deals en fatale vrouwen hem ook tot talloze klassieke songs heeft geïnspireerd. Met als resultaat een film die eruit ziet, voelt én klinkt als een tot leven gekomen ‘murder ballad’.

Wat was het oorspronkelijke concept voor de soundtrack? "Al in een vroeg stadium besloten regisseur John Hillcoat en ik dat de soundtrack op losse songs gebaseerd moest zijn. Maar we realiseerden ons ook dat de ultieme Americana-soundtrack al bij O Brother, Where Art Thou? van de Coen-broers zat. Omdat ons verhaal wat ruwer is, dachten we dat het beter was om voor iets ruigers te gaan, met meer ongepolijste jazzy ‘gutbucket’-muziek. Dat hebben we uiteindelijk gedaan door onze eigen versies van bluegrass-nummers op te nemen met een aantal mensen die geen idee hadden hoe ze die moesten spelen. We dachten dat dat een rauwere sound zou geven."

U gebruikt voornamelijk hedendaagse nummers. "Dat is omdat we duidelijk wilden maken dat veel van wat in de film gebeurt ook vandaag de dag nog aan de hand is. We hebben ook bestaande muziek gebruikt: het Velvet Underground-nummer White Light/White Heat laten zingen door Ralph Stanley bijvoorbeeld, de parel in de kroon van de bluegrass."

White Light/White Heat gaat over drugsgebruik. Wist Ralph Stanley dat? "Hij kende het nummer niet en ik denk dat hij tijdens de opnames wel eens met zijn ogen heeft geknipperd. Het was heel grappig: zo af en toe kon je hem beslist zien afvragen hoe verstandig het was geweest om zich met het hele project in te laten. Maar het liep gelukkig allemaal goed af. Zelfs Lou Reed kwam een paar dagen langs om wat dingen met ons op te nemen. Dat was heel waardevol."

U heeft speciaal voor de soundtrack een nieuwe band geformeerd, The Bootleggers. Hoe kwam dat? "Dat zijn vooral Warren Ellis [met wie Cave ook de soundtracks voor Hillcoats eerdere films The Proposition en The Road schreef en samenwerkt in de band Grinderman], gitarist George Vjestica, zangeres Leila Moss en ik. Het was een beetje een krakkemikkige band, maar we waren in de gelegenheid om met allerlei geweldige studiomuzikanten in Los Angeles te werken. Maar als Warren ik aan een soundtrack werken moeten we een persoonlijke band met de muziek hebben, dus vaak eindigt het ermee dat we toch alles zelf spelen. Natuurlijk, als je strijkers en zo nodig hebt dan haal je die erbij, maar in wezen doen we alles zelf. Dat geeft een bepaalde intimiteit die je soms kwijtraakt als je met studiomuzikanten werkt."

Houdt u het scenario en de soundtrack gescheiden tijdens het schrijven? "In tegendeel. Als ik een scenario aan het schrijven ben wil ik de muziek in mijn hoofd hebben. Al verschilt dat wel per script. In The Proposition zaten tot ieders schrik allerlei muzikale aanwijzingen, omdat ik toen nog niet echt wist hoe je een scenario moest schrijven. Dus heb ik waarschijnlijk wel een aantal regels overtreden. Maar ook nu hebben we het tijdens het schrijven veel over de muziek gehad. We hebben zelfs een aantal scènes opengelaten omdat we wilden dat de muziek de stemming zou bepalen."

Kunt u een voorbeeld geven? "De scène waarin Tom Hardy als Forrest Bondurant zijn confrontatie heeft met de bandieten buiten de bar. De beschrijving van hoe hij neervalt en de sneeuw om hem heen neerdwarrelt was met opzet behoorlijk lang om ruimte te creëren en duidelijk te maken dat er een heel stuk van dat nummer onder moest komen te zitten."

Wat was de voornaamste thematische insteek voor de soundtrack? "De drooglegging. Niet de historische drooglegging waaraan we als eerste denken, maar de hedendaagse drooglegging, zoals wij de huidige drugspolitiek namelijk zien. Het is algemeen geaccepteerd dat het alcoholverbod in de Verenigde Staten niet werkte, en dat is ook onze opvatting over de drugswetten nu, die een hoop pijn en schade veroorzaken. Aanvankelijk wilden we de film openen met een montagesequentie over drooglegging door de tijden heen, om te beginnen met de Mexicaanse drugskartels, via de heroïnehandel in New York terug naar John Hancock, een smokkelaar die later een belangrijke rol speelde bij het onafhankelijk worden van de VS. We wilden aantonen dat verbodswetten altijd op een of andere manier hebben bestaan. Daarom laten we ook iemand als Ralph Stanley een moderne song over drugsgebruik zingen."

Adam Woodward

Dit interview verscheen eerder in een iets uitgebreidere versie in Little White Lies. Overname met toestemming van de auteur.