Lichting 2020: Milou Gevers over Waarom bleef je niet voor mij?

Het hele najaar interviewt de Filmkrant vers afgestudeerd filmtalent van verschillende academies. Milou Gevers (Filmacademie) vertelt over haar documentaire Waarom bleef je niet voor mij?. Ingegeven door de zelfmoord van haar moeder ondervraagt ze vier kinderen die hetzelfde hebben meegemaakt. “Deze film ontstond uit het gemis aan vragen.”

Voor Milou Gevers waren twee dingen vrij snel duidelijk toen ze op de Filmacademie kwam. Het eerste was dat ze vooral met kinderen wilde werken: “Ik wil kinderen niet op een kinderachtige manier neerzetten. Dat is in al mijn werk zichtbaar. Ik wil kinderen nooit kleiner maken, maar ze behandelen als kleine grote volwassenen.”

Het tweede was dat er een onderwerp was waarvan ze wist dat ze er uiteindelijk iets over zou moeten maken: de zelfmoord van haar moeder, inmiddels bijna tien jaar geleden. Door de spanning rond zoiets persoonlijks en kwetsbaars, schoof ze het voor zich uit. Uiteindelijk plaatste ze toch een oproep voor kinderen die over de zelfmoord van een van hun ouders wilden vertellen. Eigenlijk was ze ervan overtuigd dat het niks op zou leveren, maar er kwamen zo’n dertig reacties. “Toen merkte ik dat niet alleen ik zo’n film had gemist toen ik het meemaakte, maar ook een heleboel anderen. Blijkbaar waren er heel veel kinderen die hun verhaal wel wilden doen, maar er geen podium voor kregen.”

Ik kan me voorstellen dat mensen gesprekken over de zelfmoord van iemands dierbare kort proberen te houden, bang zijn om iets verkeerds te zeggen. Terwijl jij en deze kinderen juist behoefte hebben erover te praten. “Mijn ervaring is dat als mensen het te weten komen, ze meestal niet zo veel zeggen, omdat ze schrikken. Daarna, heel vaak vanuit aardigheid, omdat ze je niet verdrietig willen maken of willen belasten, vragen ze niks omdat ze denken dat dat beter is voor jou. Vanuit die andere kant bekeken begrijp ik het heel goed, dat je niet weet wat je moet vragen of hoe je het moet vragen.” Glimlachend: “Maar ik denk ook: je kan altijd vragen of je er iets over mag vragen. Natuurlijk hebben de kinderen in mijn film er ook geen zin in om er elk moment van de dag over te praten. Dat hoeft ook helemaal niet. Maar het is wel fijn als er af en toe iets over gezegd mag worden.”

Was de noodzaak die deze kinderen voelden om mee te weken dezelfde als die jij voelde? Ingegeven door het feit dat hier normaal juist een heleboel niet over gezegd wordt? “Ja, het gemis aan vragen van andere mensen. Onderling voelden de kinderen en ik elkaar heel goed aan. Vanaf het begin af aan heb je toch iets heel groots gemeen. En natuurlijk, al die kinderen zijn verschillend en niet alles is voor iedereen hetzelfde, maar er is wel heel veel dat ons bindt. Je begrijpt de ander, kan elkaar meteen al aanvullen.”

In de film laat je de kinderen aan het woord. Dat levert mooie scènes op waarin ze openhartig vertellen. Maar je volgt ze ook in hun dagelijks leven en je gebruikt animatie. Hoe kwam je daartoe? “Het was in de montage wel een zoektocht om die drie elementen te laten passen. Het gaat over open communicatie, daarom wilde ik de scènes waarin de kinderen vrijuit vertellen. Met de animaties wilde ik een beetje lucht geven aan de interviews – dat je niet alleen de ene heftige quote na de andere hebt. En het was een manier om mijn eigen rouwproces te verbeelden, de vragen die ik destijds had en die ik nu direct aan de kinderen stel. Ik wilde mezelf het verhaal in te krijgen op een manier die tot de verbeelding spreekt, in plaats van dat ik daar letterlijk ook gewoon m’n verhaaltje ga zitten vertellen.”

Je documentaire krijgt inmiddels wat belangstelling, je was onder meer te zien in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur. Dat brengt ook met zich mee dat er mensen zijn die een oordeel over je moeder zullen hebben. Hoe balanceer je dat? “Dat mensen nu een oordeel over haar kunnen hebben, speelde al mee bij de beslissing of ik deze film wilde maken. Ik heb natuurlijk ook heel lang schaamte gevoeld over het onderwerp. Het is niet dat ik zomaar tegen iedereen die ik net ontmoette zei: ‘Oh trouwens, mijn moeder heeft zelfmoord gepleegd.’ Voorheen wisten een paar goede vrienden dat, maar nu treed ik er echt mee naar buiten.”

Kwetsbaar en spannend, maar wellicht ook heel bevrijdend? “Voor mij is het superbevrijdend. Wanneer je het, ondanks je eigen schaamte, uitspreekt en daar een positieve reactie op terugkrijgt – dat mensen zeggen: wat dapper of wat moedig dat je dat durft te vertellen en nu begrijp ik het veel beter – dan geeft dat natuurlijk heel veel kracht.”

Lees ook ons artikel over alle afstudeerfilms van de Filmacademie. De films zijn online te zien op 9 en 10 oktober; zie www.filmacademiefestival.nl. Op zaterdag 24 oktober worden alle films vanaf 22.45 uur uitgezonden op NPO3. Daarna zijn de films te zien op NPO Start.