Kim Nguyen over Rebelle

Alle horrorverhalen die regisseur Kim Nguyen tijdens zijn research hoorde ten spijt houdt hij de oorlogsgruwel in Rebelle grotendeels buiten beeld.

Een naam als Kim Nguyen doet niet meteen denken aan weidse sparrenbossen, grote meren, ijzige winters en Frans met een zwaar Engels accent. De 37-jarige regisseur is echter wel degelijk Québecois, geboren in Montréal als zoon van een Vietnamese vader en een Canadese moeder. Misschien is die exotische achtergrond de reden waarom Nguyen graag over de grenzen kijkt. Zijn vorige film, La cité, draaide hij bijvoorbeeld in de woestijn van Tunesië. Zijn internationale doorbraak lijkt nu met Rebelle gerealiseerd, een origineel en pakkend verhaal over de 12-jarig Komona uit Sub-Saharisch Afrika die door opstandelingen gedwongen wordt om kindsoldaat te worden. Ze krijgt al snel een bijzondere plaats binnen de groep als blijkt dat ze over (al dan niet ingebeelde) magische krachten beschikt.
Zelf vindt Nguyen het geen toeval dat Rebelle de wereldwijde aandacht krijgt waarvan zijn eerste drie films verstoken bleven. "Ik kon rekenen op de steun van de Canadese filmindustrie en van mijn producenten," zegt hij. "Maar daarvoor moest ik me aan regels houden die ik steeds verstikkender vond. Een verhaal met een klassieke drie-aktestructuur bijvoorbeeld, of het feit dat ik een beroep moest doen op acteurs uit de verschillende coproductielanden. Het werd tijd om meer naar mijn intuïtie te luisteren en een andere aanpak te zoeken. Voor mij is Rebelle een keerpunt."

Wakker
De inspiratie voor die andere aanpak vond Nguyen in Groot-Brittannië, en meer bepaald in het werk van Andrea Arnold. "Mijn mond viel open toen ik Fish Tank zag," zegt hij. "Vooral de vertolkingen in die film zijn buitengewoon. Ik heb me vervolgens verdiept in haar manier van werken en ik ontdekte dat ze chronologisch draait. De acteurs krijgen geen script maar elke dag wat tekst en aanwijzingen. Het grote voordeel is dat je op die manier je acteurs wakker houdt. Eén van de grootste uitdagingen voor een acteur is om te doen alsof hij verrast of nieuwsgierig is. Als hij niet weet wat er te gebeuren staat, hoeft hij dat niet te veinzen."
Die werkwijze speelde zeker ook in de kaart van de jonge hoofdrolspeelster Rachel Mwanza. Het meisje groeide op in de straten van Kinshasa en had alleen wat ervaring door een project van de Belgische regisseur Marc-Henri Wajnberg. In Rebelle speelt ze echter een verbluffende rol die terecht bekroond werd op het festival van Berlijn. "Toen ik haar voor het eerst op een scherm zag, wist ik dat de film bijzonder zou worden," stelt Nguyen. "Ze is één van die zeldzame acteurs die voor de camera een aura hebben. Je kan je ogen niet van haar af houden."

Bezuipen
Spontaniteit en improvisatie mogen dan een voorname rol spelen in Rebelle, de cineast heeft niettemin lang aan het project gesleuteld. Het idee voor de film kreeg hij tien jaar geleden al maar het duurde lang voor alles op zijn plaats viel. "Schrijven gaat me veel moeilijker af dan regisseren," zucht Nguyen. "Het is ook een zwaardere discipline. Met een drietal reclamespots onder je riem kan je al een leuk ogende film in elkaar boksen maar een goed script schrijven vergt veel tijd en zweet. Je moet oefenen, werken, research verrichten, je bezuipen met allerlei mensen om te weten te komen waarom ze doen wat ze doen."
Om de geloofwaardigheid van Rebelle te verzekeren, zat hij aan de bar met een hele reeks deskundigen. Afgevaardigden van de Verenigde Naties bijvoorbeeld, die maar al te graag ingingen op Nguyens voorstel. "Die mensen hebben zoveel ellende en gruwel gezien dat ze graag naar de fles grijpen," vertelt hij. "De helft zit aan de drank." De interessantste verhalen kwamen echter van een ex-sergeant die zelf lang kindsoldaten had geronseld. Een jaar lang had hij in de jungle gezeten met negen manschappen onder zijn bevel, overlevend op slakken, insecten en regenwater. "Wat me nog het meest opviel, was hoe lief en vriendelijk hij eruitzag," stipt Nguyen aan. "In films worden soldaten die kinderen ontvoeren vaak afgebeeld als monsters. Maar de werkelijkheid heeft een ander gezicht. Deze man straalde een onmiskenbare zachtheid uit, een vaderlijke autoriteit. Dat vond ik interessant en zorgwekkend."
Alle horrorverhalen ten spijt houdt Nguyen de oorlogsgruwel in de film grotendeels buiten beeld. "Ik was van mening dat te veel bloed de aandacht zou afleiden," besluit hij. "Ik heb geprobeerd om een beeldtaal te vinden die de kijker een blik gunt in het hoofd van een kindsoldaat die onder de invloed is van drugs en valse religieuze ideeën. Ik wou illustreren hoe die geestelijke toestand misbruikt wordt om geweld te aanvaarden. Het leek me veel boeiender om weer te geven hoe Komona zich voelt dan om te tonen wat ze precies meemaakt."

Ruben Nollet

Lezersaanbieding
World Cinema Amsterdam
8-19 augustus, Rialto en de Balie Amsterdam

Filmkrantlezers krijgen op vertoon van deze Filmkrant tijdens het festival twee kaartjes voor de prijs van één voor hier genoemde films. Het complete programma zal vanaf 9 juli online staan.

Voor meer informatie worldcinemaamsterdam.nl