Ken Loach over LOOKING FOR ERIC

"Een film met een glimlach", zo noemde Ken Loach looking for eric na de première in Cannes. Een film over voetbal. Dan zit je bij de regisseur van my name is joe en the wind that shakes the barley sowieso wel goed. Niet elke week krijgt de trouwe Bath City-supporter de kans een film te maken met Eric Cantona.

Het begon allemaal met een mysterieus telefoontje. De Britse regisseur Ken Loach kreeg te horen dat de voormalige Manchester United-topscorer Eric ‘The King’ Cantona probeerde hem te pakken te krijgen. Goeie grap, dacht Loach, die immers om zijn voetballiefde bekend staat. Maar het bleek waar. Cantona had een idee voor een film en wilde dat Loach die zou regisseren. Dat werd looking for eric, vertelde de regisseur daags na de première van de film tijdens het afgelopen Filmfestival Cannes. Maar eerst legt hij nog even uit wat voetbal voor hem betekent: "It’s just good fun", zegt hij. "Ik ga elke week naar de wedstrijd van mijn favoriete club Bath City, dus ik neem aan dat je dan wel kunt zeggen dat het belangrijk voor me is. Maar het is niet alleen maar ‘good fun’, want het is voornamelijk pijn en frustratie. Want je gaat waarschijnlijk de helft van de wedstrijden verliezen, dus dat betekent dat de helft van het jaar verpest is. En daar moet je je weer overheen zetten, want je kunt je team niet laten zakken. Maar het is elke keer weer een uur in de bus op de snelweg, en het regent, en je hebt natte voeten en ondertussen denkt je vrouw dat je een leuke middag hebt gehad."

En nu een film met een grote voetbalster, was dat anders om te maken? Ik wilde niet dat Steve (Evets, de acteur die postbode en Cantona-fan Eric speelt, js/dl) zou weten dat Cantona in de film zou zitten, voordat hij een scène met hem had. En ook was ik bang dat hij zijn beste prestatie dan al meteen tijdens de repetities zou laten zien. Maar ik moest van tevoren wel een beetje met Cantona werken, repeteren en improviseren, zodat hij gewend zou raken aan de manier waarop ik gewoonlijk films maak. Bovendien is Engels zijn tweede taal, dus daar moesten we ook rekening mee houden. Uiteindelijk heb ik met hem en degene die Meatballs speelt, John Henshaw, en de acteur die Spleen speelt, Justin Moorhouse, een aantal scènes in Manchester geoefend. John heeft hem er doorheen geholpen. Maar verder was het heel gewoon. Hij had geen aparte trailer of zo. En ook geen tijd om met ons te voetballen op de set. Maar het effect dat hij heeft op mensen is enorm. Hij is hier de grootste filmster in Cannes, en dan nog eens vermenigvuldigd met twintig. Hij is kolossaal. Maar als je aan het werk gaat, kun je dat maar beter allemaal vergeten, want dan moet je gewoon aan het werk.

Is het alleen een film voor voetbalfans geworden? Dat was zeker niet de bedoeling. Ik hoop dat er precies genoeg voetbal in de film zit om te begrijpen waarom hij zo briljant is. Al te vaak als er films worden gemaakt over beroemdheden zie je niet waarom ze beroemd geworden zijn. Dat is ook lastig geloofwaardig te maken. Maar je ziet Cantona spelen in de film. En zelfs als je niet veel van voetbal weet, kun je zien hoe bedreven hij met de bal is.

Als je Steve Evets en Cantona naast elkaar ziet staan is er een zekere gelijkenis tussen beiden… Dat zal Steve plezieren om te horen. Maar meestal als ik cast heb ik niet echt een beeld voor ogen en probeer ik zoveel mogelijk open te staan voor verrassingen en of iemand de rol kan spelen, zonder dat ik dat fysiek al helemaal heb ingevuld. Acteurs blijven je altijd verrassen.

Hoe in dit geval? Eric is een gniffelaar. Dat zou je niet zeggen, omdat hij zo heroïsch is, maar hij giechelt. Maar ik ga je niet vertellen waarom.

Hoe is het verhaal van de film tot stand gekomen? Het uitgangspunt was de relatie tussen Eric en zijn fans. Maar we wisten niet hoe dat goed vorm te geven. Toen belde Paul (Lavety, Loach’ vaste scenarioschrijver, js/dl) op een dag met het idee voor het personage van Eric Bishop, een aan lager wal geraakte postbode met een grote liefde voor Eric Cantona. Ik wilde al lang een film over voetbal maken, maar ik wist steeds niet hoe. Deze samenwerking bracht dat allemaal aan het rollen. Ik denk dat deze film alles over voetbal zegt wat ik erover kan zeggen. Een van de thema’s is dat we als collectief sterker zijn dan als individu. Dat de pass naar een teamgenoot beter is dan een soloactie. Daar stond Cantona om bekend. Het gaat erom dat je je teamgenoten vertrouwt en dat het teamspirit en solidariteit is waardoor je écht wint.

Maar waarom laat u het genie van Cantona dan zien door een aantal van zijn beroemde goals? Omdat hij daar bekend om is en je dat zo het beste kan laten zien.

Misschien was het ook goed geweest om wat van die mooie passes te laten zien? Ja, misschien, inderdaad. Maar de goals zijn de momenten waarop je hem contact ziet maken met zijn fans. Hij scoort, de fans omhelzen hem, dat is wat mensen zich herinneren.

Zat alle zelfspot er ook al vanaf het begin in? Eric is iemand die bereid was om om zijn publieke imago te lachen, daar heeft hij veel plezier om. Het is niet echt zelfspot, het is meer de spot drijven met het beeld wat mensen van hem hebben.

Jeroen Stout | Dana Linssen