Jacco Groen over Lilet Never Happened

'Niemand wil een film over kinderprostitutie zien'

  • Datum 20-12-2012
  • Auteur
  • Deel dit artikel

Lilet wordt door haar moeder op twaalfjarige leeftijd de prostitutie in gedwongen. Ze zoekt een uitweg in dagdromen over roem en rijkdom. Maar Lilet Never Happened gaat volgens regisseur Jacco Groen meer over de veerkracht van de hoofdpersoon dan over kinderprostitutie in de Filipijnen. "Ik wilde geen campagnefilm maken."

‘Een indrukwekkend document over de rand van de samenleving’ en ‘de ultieme film over prostitutie’ noemde dagblad Trouw Meiden van de Keileweg. Jacco Groen oogstte twaalf jaar geleden alom lof voor zijn rauwe zesdelige tv-documentaire over verslaafde tippelaarsters in Rotterdam. Maar ‘ultiem’ betekende voor hemzelf niet ‘definitief’. Hij was toen al bezig met een aanverwant project, zijn speelfilmdebuut Lilet Never Happened, dat deze maand in première gaat.
Bij zijn eerste bezoek aan Manila, in 1987 als regie-assistent voor de film Cruel Horizon, werd Groen in zijn hotel aangesproken door een pooier, die hem een fotoboekje met kinderprostituees onder de neus duwde. Stof voor een documentaire, herkende de geschokte Groen meteen. Maar naarmate zijn research vorderde, kwam hij tot de conclusie dat een rechttoe-rechtaan registratie misschien niet de juiste vorm was. "Er zijn al veel documentaires gemaakt over kinderprostitutie en die fungeren eigenlijk als een soort handleiding voor de doorgewinterde pedofiel", vertelt hij. "Kijk: daar lopen de meisjes. En die agent daar is makkelijk om te kopen."
Groen zocht een andere invalshoek en vond die in een psychiatrisch ziekenhuis. Daar ontmoette hij het twaalfjarig meisje Lilet, dat al sinds haar tiende in de prostitutie zat en net een zelfmoordpoging had gedaan. Groen, die zelf als puber is misbruikt, herkende zich in haar. Haar wilde hij volgen. Maar bij terugkeer op de Filipijnen was het meisje verdwenen. "Ik heb een maand gezocht — tevergeefs", herinnert Groen zich. "Toen heb ik Lilets verhaal omgezet in een scenario voor een speelfilm. Zo kan ik haar toch een stem geven."

Sprookje
"Voor Lilet Never Happened kon ik mijn dramaturgische kennis koppelen aan mijn ervaring als documentairemaker. De film gaat over het echte leven, maar voert de kijker ook mee in een andere wereld, met middelen die de documentaire overstijgen." Groens speelfilmdebuut lijkt in weinig op zijn onverbloemde succesdocumentaire uit 1999. Hier geen fel realisme, maar een soms op de rand van melodrama balancerend verhaal dat verteld wordt vanuit het perspectief van een kind, als een sprookje met monsters in het donker en escapistische achterdeurtjes. "Ik wil de kijker meevoeren in die kinderwereld; telkens benadrukken dat het hier gaat om een kind", verklaart Groen. "Vandaar die scènes met Lilet als fotomodel. Het is te vergelijken met de fantasieën van de hoofdpersoon in Precious: ze vergroten het contrast met de ellende. En ze maken identificatie met het personage makkelijker. Als je om iemand kan lachen, dan kan je ook haar drama voelen."
Groen wilde per se geen loodzwaar deprimerend verhaal neerzetten. "Niemand wil naar een bioscoopfilm over kinderprostitutie. Maar daar gaat Lilet Never Happened eigenlijk ook niet over. Het gaat over een stoer, sterk meisje dat zich staande houdt. Het thema is wat dat betreft hetzelfde als in bijvoorbeeld Die Blechtrommel: een kind dat vastzit in een situatie waar hij niet in thuishoort." Toch belandde Groen bij het schrijven van de eerste scenarioversies telkens weer in een negatieve spiraal. "En dat terwijl ik wilde voorkomen dat het een soort Lilja 4-ever zou worden, een film waarvan je na vijftien minuten al weet dat het slecht gaat aflopen." Groen liet zijn script door een paar Amerikanen lezen en die herinnerden hem eraan "dat je het publiek nooit het gevoel van hoop moet afnemen."
Een herschreven scenario, met happy end, leverde op het Los Angeles Film Festival de prijs op voor Best Social Drama. En dat is ook precies de categorie waar de filmmaker met deze film in wil vallen. "Ik wilde een film maken voor een breed publiek, niet de geitenwollensokken-niche van Amnesty International-donateurs. Veel kijkers zijn te cynisch of afgestompt om te kunnen bereiken met een documentaire. Dan moet je afwijken van de clichébeelden."

Voorlichtingsfunctie
Behalve in Nederland zou Groen Lilet Never Happened graag vertonen in de Filipijnen zelf. Selectie voor het festival Cinemanila zou mooi zijn. Met de cast, die een flink aantal lokale tv-beroemdheden bevat, heet hij een troef in handen. De censuur zou echter nog wel een probleem kunnen zijn. "Ik ben nu in gesprek met een hulporganisatie die de film wil tonen in de dorpen waar veel kinderprostituees vandaan komen. Dan krijgt hij bijna een voorlichtingsfunctie."
Hij wilde zeker geen campagnefilm maken, benadrukt de filmmaker, die met graagte het Dick Maas-credo ‘boodschappen doe je maar bij de Albert Heijn’ aanhaalt. "Kinderprostitutie is echter een groot en reëel probleem. De afgelopen jaren is de omvang door de crisis alleen maar toegenomen. Ik hoop op een nieuwe generatie bioscoopgangers die zegt: genoeg is genoeg. En ik wil de discussie over internationale politiesamenwerking aanzwengelen. In de afgelopen acht jaar is slechts één pedofiel veroordeeld voor wat hij in Azië heeft gedaan en zijn wel tien zaken geseponeerd. Dat moet anders. Ik heb dan misschien geen boodschap, maar zeker wel een missie: het voor pedo’s minder makkelijk maken om rond te reizen in dit soort landen."

Edo Dijksterhuis