Iain Forsyth & Jane Pollard over 20,000 Days on Earth

Iain Forsyth & Jane Pollard kropen in het hoofd van Nick Cave. "Nick Cave is verdomd buitengewoon."

Door Leo Bankersen

We snappen best dat Nick Cave’s twintigduizendste dag op aarde in het semi-documentaire portret 20,000 Days on Earth in hoge mate geënsceneerd is. Popicoon Cave had dat zelf op de persconferentie tijdens het filmfestival van Berlijn nog benadrukt. "Ik kon op die manier meer dingen naar boven halen die ik de moeite waard vond. Het is tot op zekere hoogte fictie, maar daardoor zit er meer waarheid in."
Maar gebruikt musicus-zanger-dichter Cave echt nog een ouderwetse schrijfmachine, zoals we hem in de film zien doen? Dat detail wordt opgehelderd wanneer even later het regisseursduo Iain Forsyth & Jane Pollard bij een viertal journalisten aanschuift om de samenwerking met Cave toe te lichten.
"Hij gebruikt inderdaad een typemachine", lacht Pollard. "Met een computer is hij ooit veel materiaal kwijtgeraakt. Nick schrijft ook graag met de hand. Voor hem is dat een heel concrete manier om ideeën uit te werken. Hij fotografeerde soms zijn handgeschreven notities voor de film om die ons per email toe te sturen."

Niks fly on the wall
Iain Forsyth en Jane Pollard zijn Britse performance- en videokunstenaars die vanaf hun studietijd nu al zo’n twintig jaar samenwerken. 20,000 Days on Earth is hun eerste lange film. Eerder maakten ze voor Nick Cave & The Bad Seeds een aantal videoclips.
Volgens Pollard is dat waarschijnlijk de reden dat hij met hen in zee wilde gaan. "Er zijn er veel die geprobeerd hebben een film over Nick te maken, maar hij heeft dat altijd geweigerd. Hij heeft er een hekel aan om gefilmd te worden. Maar wij waren al bevriend en omdat we kunstenaars zijn is onze benadering anders. We vonden dat het iets bijzonders moest worden, niet zomaar een gewone film over Nick Cave. Want (met stemverheffing) Nick Cave is niet gewoon. Hij is verdomd buitengewoon!"
Forsyth: "Wij en Nick waren absoluut niet geïnteresseerd in de standaard ‘fly on the wall’ muziekdocumentaire. Het dagelijkse leven van de popster, zogenaamd laten zien dat hij een ‘normaal’ iemand is. Nou, ik heb Nick behoorlijk goed leren kennen en ik verzeker je, hij is geen ‘normaal’ persoon."

Geen vader
De sessie met de psychotherapeut was het eerste dat Forsyth en Pollard voor 20,000 Days on Earth opnamen. Daarin komt onder meer Cave’s vader ter sprake, die verongelukte toen de zanger negentien was.
Pollard: "We filmden twee dagen met een echte psychoanalyticus. Dat leverde een schat aan materiaal op, veel meer dan we nodig hadden. We wilden dat gesprek gebruiken als een manier om de zaak open te breken en te zien welke thema’s boven zouden komen drijven. Aan de hand daarvan hebben we de film verder uitgewerkt.
"Het is duidelijk dat de dood van zijn vader grote indruk heeft gemaakt. Ik denk dat je dat terugziet in zijn werk. We hebben dat niet verder geanalyseerd en uitgeplozen, maar we wilden wel signaleren dat het heel belangrijk is voor Nick. Net als de relatie met zijn eigen kinderen."

Ontroerend
Het grootste deel van de film kreeg pas in de montage zijn uiteindelijke vorm. Als voorbeeld noemen Pollard en Forsyth de autorit over de nachtelijke boulevard van Brighton. Nick zit aan het stuur en op de achterbank duiken oude vrienden op, zoals acteur Ray Winstone, popster Kylie Minogue en voormalig bandlid Blixa Bargeld. Nick had Blixa niet meer gesproken sinds die met een e-mailtje van twee regels uit de band stapte, dus er lagen nog wel een paar vragen.
"Dat idee van de auto komt uit The Death of Bunny Munro, Nicks tweede roman. Die gaf het gevoel dat de ruimte in de auto de binnenwereld van een personage wordt. Kylie, Blixa en Ray verschijnen als het ware in Nicks verbeelding als figuren die belangrijk voor hem zijn geweest.
"Een mooi voorbeeld van het creatieve gebruik van montage is het ritje met Blixa. In de film is er tussen Nick en Blixa veel meer spanning dan er in werkelijkheid was. Ze hadden veel plezier in de auto, maar door flink in de opnamen te snijden hebben we het spannender gemaakt."
Bij de eerdere persconferentie had Cave die ontmoetingen in de auto al getypeerd als een heel vreemde situatie. Met ontroerende ogenblikken ook, alsof alles weer fris en nieuw was. Met Kylie had hij nooit eerder zo’n vertrouwelijk gesprek gehad als in die auto voor de camera’s.

Gedreven
De situaties waren geënsceneerd en de montage gaf er een eigen vorm aan, maar de gesprekken zijn spontaan en authentiek. Dat geldt ook voor Nicks bezoek aan een speciaal voor de film gereconstrueerd Nick Cave-archief. "Hij wist van tevoren nooit wat we hem zouden laten zien, zoals bijvoorbeeld die gênante schoolfoto’s", vertelt Forsyth.
Dat archief gaf Nick de mogelijkheid om terug te blikken op het verleden, al stelt Forsyth met nadruk dat het niet de bedoeling was zijn levensverhaal te vertellen.
"De nadruk ligt op het hier en nu, op die denkbeeldige 20.000ste dag. De openingsscène is onze manier om af te rekenen met Nicks biografie. Na die razende opeenvolging van archiefbeelden arriveren we in het heden en kunnen we beginnen. De biografie van Nick Cave moet iemand anders maar maken.
"Het was belangrijk om in het hoofd van Nick te kruipen", zegt Pollard. "Als we iets maken, beginnen we vaak met een gevoel dat we willen overbrengen. Het gevoel dat Nick je geeft als je bij hem in de buurt bent. Dat is niet alleen zijn persoonlijkheid en zijn uitstraling, maar ook de gedrevenheid waarmee hij werkt, de nietsontziende manier waarop hij materiaal weggooit waar anderen jaloers op zouden zijn, zijn perfectionisme en zijn discipline. Doordat we Nick op die manier hebben leren kennen zijn we, denk ik, ook zelf betere mensen en betere kunstenaars geworden. Dat gevoel willen we de kijker meegeven. Ga ervoor! Schrijf dat boek, zing dat lied! Stop met het verspillen van je tijd!"