Hollandse Nieuwe 2024: Mateo Vega en Mathieu Wijdeven over Luci

In de reeks Hollandse Nieuwe beantwoorden makers wier film of serie op de nieuwe editie van het Nederlands Film Festival in première gaan elk dezelfde vijf vragen.

1. Waar gaat jullie film over? Mathieu Wijdeven: “Luci is een zoektocht naar de herinnering en nalatenschap van mijn betovergrootvader, de Surinaamse kunstenaar G.G.T. Rustwijk (1862-1914). Rustwijk leefde in Suriname kort na de slavernij als theatermaker en performer, multidisciplinair kunstenaar, als man van kleur en als vroege criticus van het Nederlandse koloniale regime – voordat hij uiteindelijk in de vergetelheid raakte. Aan de hand van historische locaties, site specific performances, tekst, interviews en heruitgevonden archiefmateriaal zoeken we naar Rustwijks ‘licht’ en wat daarvan overblijft in het hedendaagse Suriname.”

2. Waarom wilde je deze film maken? “Ons doel was om met de film een magische intergenerationele wereld te creëren die boven realisme of reportage uitstijgt.”
Wijdeven: “Na een voorstelling te hebben gemaakt over mijn betovergrootvader leek een film maken mij een mooie manier om verder te graven in het werk van mijn betovergrootvader en hiermee ook in beeld te brengen wat zijn werk en leven betekent in het Suriname van nu.”
Mateo Vega: “Mijn interesse voor werken vanuit ruimte, architectuur, landschappen en hun geschiedenissen sloot mooi aan bij dit project. Ik probeerde open te staan voor wat de plekken die we tegenkwamen mij vertelden.”

3. Wat is je droomproject en waarom is het nog niet gemaakt? Vega: “Films maken is voor mij altijd alsof je een droom, die je eerst vaag en alleen bij flarden voor je ziet, steeds concreter maakt. De meeste projecten die ik doe voelen dan ook elke keer oprecht als mijn droomproject voor dat specifieke moment in mijn leven. Momenteel werk ik aan de film Panamericana Transatlantica, waarin ik experimentele essays over mijn Peruaanse familiegeschiedenis combineer met post-apocalyptische fictie.”
Wijdeven: “Ik zou graag een film maken over Johannes N. Helstone, collega en tijdgenoot van Rustwijk. Helstone groeide op op een plantage in Suriname en studeerde cum laude af in Leipzig als componist, vervolgens verhuisde hij terug naar Suriname om daar de eerste Surinaamse opera te maken. Een erg tot de verbeelding sprekend verhaal dus.”

4. Waaraan ontbreekt het in de Nederlandse film? Vega: “Wat mij betreft komen de meeste interessante films voort uit de grijze gebieden tussen beeldende kunst en film, fictie en documentaire. Al verandert dit langzaam, wordt er te vaak vastgehouden aan traditionele categorieën en lijkt de focus soms meer op ambacht te liggen of voorgeschreven regels over hoe film ‘hoort te zijn’, in plaats van vernieuwing, experiment en eigenzinnigheid waarin elk project zijn eigen vorm en regels het liefst zou moeten heruitvinden.”
Wijdeven: “Ik hoop heel erg dat, nu we aan het einde zitten van het herdenkingsjaar voor slavernij en we met een heel rechtse regering te maken hebben, we toch verder durven gaan op de ingeslagen weg. Dus meer ruimte geven aan bijvoorbeeld verhalen over het Nederlandse kolonialisme en het zoeken naar een casts die meer representatief zijn voor de maatschappij, voor alle type films. Dat we niet terugvallen in een voornamelijk witte filmwereld met de grachten in Amsterdam vaak als decor.”

5. Wat was een bepalend filmmoment in je leven? Vega: “Toen mijn film Er is een geest van mij geselecteerd werd voor de Tiger Shorts-competitie van IFFR 2021. Het voelde als een enorme erkenning voor iets wat heel intuïtief, zonder budget en volledig op mijn eigen manier was gemaakt. Vanaf dit moment leerde ik een internationale experimentele filmgemeenschap kennen en begon ik door te krijgen dat er een pad voor succes lag buiten de mainstream.”
Wijdeven: “Tijdens het maken van deze film hebben we ervoor gekozen het script pas te gaan schrijven toen we in Suriname waren. We zijn met alles wat we zagen gaan puzzelen en zaten zo midden in de creatie. Dat was zeer uitdagend en voelde tegelijkertijd als het ultieme filmmoment voor mij. Ook omdat ik begreep: volgens mij kan ik dit wel!”

Luci gaat in première op het Nederlands Film Festival 2024.