Het hele najaar: Hollandse Nieuwe 2009 (1)

Regisseurs met een première op het Nederlands Film Festival kregen de volgende vragen voorgelegd: 1 Waar gaat je film over? 2 Waarom wilde je hem maken? 3 Mijn volgende film wordt nu eens… 4 Dit zou de Nederlandse film nodig hebben:… 5 Het moet maar eens afgelopen zijn met…

Dick Tuinder
WINTERLAND
1 winterland gaat over de vraag waar de film over gaat, en over het antwoord op die vraag, namelijk dat het volstrekt onbelangrijk is waar het over gaat. Verder gaat het over Sally Dewinter en Tara Elders die verdwalen. En over een negentiende-eeuwse expeditie die crashlandt op een verre planeet. En over pratende stenen en oogbalonnen die mensen en dromen vervoeren. En over muziek en acteurs en de liefde die alles overwint.
2 Sally Dewinter vroeg om een vervolg van haar eerste film most things never happen. Daarnaast probeer ik al jaren door te breken als acteur, maar geen enkele regisseur wilde mij een rol geven. Het was derhalve eenvoudiger zelf een film te maken en die rol voor mijzelf te schrijven.
3 …een boek of een schilderij.
4 Een volwassen benadering van het vermeende publiek.
5 …standaard vragenformulieren.

Frans Weisz
HAPPY END
1 Over-leven (bij happy end is dat ván en ín een joodse familie).
2 Om te overleven.
3 …een Kerstfilm.
4 Meer moed, meer passie, meer liefde en meer verlangen om ‘over de eigen schaduw heen te springen’ (plus wat meer geld).
5 …alle angst: voor de adviezen, de meningen, de recensies, voor het ’te lang’, ’te kort’, ’te moeilijk’, ’te simpel’, ’te talig’, voor de hoeveelheid stippen en sterren.

happy end is te zien vanaf 1 oktober.

Foto Angelique van Woerkom

Michiel van Erp
ERWIN OLAF — ON BEAUTY AND FALL
1 erwin olaf — on beauty and fall is een portret van de fotograaf Erwin Olaf, het afgelopen jaar gemaakt, in een periode dat hij druk bezig was de wereld te veroveren. Zijn laatste fotoseries zijn zeer populair in het buitenland, en dat terwijl er in de Nederlandse kunstwereld nogal met dedain over hem geoordeeld wordt. Tegelijkertijd heeft hij al een aantal jaren te kampen met longemfyseem. Een slopende ziekte die hem mogelijk het werken in de toekomst onmogelijk zal maken.
2 Het bereiken van wereldfaam tegen de achtergrond van lichamelijk verval was voor mij de voornaamste reden. Bovendien ben ik altijd al nieuwsgierig geweest naar wie hij was. Dat had ik eigenlijk 25 jaar geleden al toen Olaf vooral opzien baarde met extreme, seksuele en uitdagende fotografie waar ik als jonge jongen rode wangen van kreeg. Het was een wereld waar ik erg graag bij wilde horen. Het werk van Erwin Olaf waar hij nu zo’n succes mee heeft, heeft dat helemaal niet. Dat is verstild en somber. Rode wangen zijn er niet meer bij.
3 …een film waar mijn moeder ook echt van gaat genieten. ’t Wordt een film over koningin Beatrix, gemaakt in het kader van het Teledoc-project.
4 Bioscopen die het als een vanzelfsprekendheid zien om Nederlandse films met trots te programmeren in plaats van eindeloos te twijfelen of er wel belangstelling zal zijn en je ergens tussendoor proppen of botweg weigeren.
5 …de slechte manier van digitaal projecteren zoals dat nu gebeurt. Aan mijn laatste documentaire angst heb ik twee jaar erg hard gewerkt, ook om ‘m er zo goed mogelijk uit te laten zien. Hij wordt digitaal vertoond en er hangt ineens in de bioscoopzalen een paarse gloed over de hele film heen. Echt heel naar.

Foto Angelique van Woerkom

Stella van Voorst van Beest
GEVANGENEN VAN DE GROND
1 gevangenen van de grond gaat over het verlangen naar dat wat er niet meer is, of nog niet is maar ook nooit zal komen. Een film waarin de Finse tango de gevoelens van de personages vertolkt en een bron is van troost. Op een reis door Finland, die begint in de winter en eindigt in het voorjaar, ontmoeten we de hoofdpersonen. Zij vertellen over hun verloren dromen, eenzaamheid en hun verlangen naar (onbereikbaar) geluk. Ze zoeken naar manieren om letterlijk of figuurlijk los te komen van hun dagelijkse realiteit. Want: hoe uitzichtloos het leven soms ook lijkt, er is altijd weer een drijfveer om op zoek te gaan naar verlichting. Die verlichting wordt gezocht in zang, in drank of dans. De afzonderlijke levensfilosofieën van de personages vormen samen een gebruiksaanwijzing: “Hoe te overleven in het donker.”
2 De Finse tango was de inspiratiebron voor deze film. Ik kreeg een cd in handen met Finse tangoliederen en was verkocht. Het is melancholische muziek met teksten die veelal gaan over de zoektocht van de mens naar het verloren paradijs in zijn leven. Dat sluit goed aan bij mijn hang naar de wat droeviger, zwaarmoedige kanten van het leven.
3 …een film waarin het geluk niet op kan. Dramatisch gezien een grote uitdaging.
4 Ik heb het idee dat de laatste jaren de onafhankelijke eigenzinnige film meer aandacht en ondersteuning krijgt dan vroeger. Dat vind ik een goede ontwikkeling. Maar misschien mag het nog een tikje wilder… en een beetje meer. Wat meer experimenteren kan best. Ik vind wel dat er op z’n minst één tv-zender moet komen die zich onttrekt aan alle consensus die er op dat gebied lijkt te heersen, een consensus die ik nooit begrepen heb. Een spannend geprogrammeerde zender waar alle lengtes, genres en thema’s welkom zijn. En dan niet na middernacht pas beginnen met uitzenden. En filmhuizen kunnen misschien ook wat vrijer en spannender programmeren.
5 …documentaires die helemaal worden dichtgesmeerd met muziek. …rappende jeugd. …bellen in de trein. …lelijk taalgebruik, “het kan toch niet zo zijn dat we met zijn allen…”. …zeggen: “Daar moet je eens een film over maken.”

Foto Angelique van Woerkom

Jelle Nesna
CARMEN VAN HET NOORDEN
1 carmen van het noorden vertelt het liefdesdrama rond de jonge en onzekere rechercheur Joz, die op het punt staat te trouwen met de Marokkaanse Maryam. De verwarring tussen lust en liefde en de gevolgen daarvan vormen het centrale thema van de film. De kijker zal zich identificeren met Joz. Hij heeft een goed karakter, is trots, maar tegelijkertijd is hij wat afstandelijk en in de war. Wanneer hij een zaak krijgt toegewezen rond de moord op een prostituee, ontmoet hij de verleidelijke Carmen, een mooie vrijgevochten en ambitieuze jonge vrouw. Hij kan niet aan Carmen ontkomen en zet zijn toekomst op het spel. Joz zet al zijn principes aan de kant en wordt wie hij niet wil zijn.
2 Je kunt ook vragen, waarom bloeit een boom? In feite weet ik niet waarom ik doe wat ik doe. Deze film is een eerbetoon aan mijn opa Hans Nesna, die in 1919 de film een carmen van het noorden maakte, samen met Maurits Binger. Hoe vaker ik die oude film zie, hoe meer respect ik krijg voor de eerste generatie filmmakers. Ieder goed verhaal dient voor elke generatie opnieuw verteld te worden. Mijn film is een grootstedelijke eigentijdse versie van het Carmen-verhaal.
3 …snel door iedereen omarmd en gerealiseerd.
4 Dat het aanwezige talent de vrijheid, onafhankelijkheid, het geld, de zalen, (digitale projectie is in Nederland achtergebleven ten opzichte van bijvoorbeeld België) en de publiciteit krijgen die ze verdient.
5 …het gezeur dat film duur is. Het onderscheid tussen artistiek en commercieel moet worden afgeschaft. Er moet gewoon meer geld komen voor de Nederlandse film.

carmen van het noorden is te zien vanaf 24 september.

Foto Angelique van Woerkom

Danyael Sugawara
ALLES STROOMT
1 alles stroomt gaat over de gevoelens van een moeder en een zoon die op een belangrijk punt in hun leven ieder een andere kant op gaan. Damiaan (de zoon) is geslaagd voor zijn eindexamen en verlaat zijn ouderlijk huis om op kamers te gaan. Zijn moeder die hem na de dood van haar man alleen heeft opgevoed, komt een nieuwe liefde tegen, een binnenvaartschipper. Als zij bij hem gaat wonen verandert alles; er is geen ouderlijk huis meer en moeder en zoon leven meer en meer langs elkaar heen en verliezen elkaar uit het oog. De vraag is of de moeder-zoonliefde dit overwint.
2 Een film is voor mij een verwerkingsproces. Hoe persoonlijker het verhaal is, hoe sterker de verwerking. In alles stroomt laat ik zien hoe twee mensen die zielsveel van elkaar houden zonder dat ze willen elkaar toch veel pijn kunnen doen. Ik heb een zeer bijzondere band met mijn moeder en ik moest gewoon kwijt hoe wij uit elkaar zijn gegaan en hoe deze band weer heelde en in bloei raakte. Daarnaast moest ik het ook nu doen. Over een aantal jaar had ik alles stroomt niet kunnen maken. Er zouden dan simpelweg andere ‘dingen’ zijn die mij interesseren en andere ‘dingen’ die ik moet verwerken.
3 Ik begin nu pas een beetje te snappen wat ik als maker boeiend vind om te maken. Wat mij ontzettend bezighoudt is de spanning tussen twee mensen en in het bijzonder als liefde op het spel staat. Liefde is iets complex, maar je hoeft er niet voor gestudeerd te hebben om het te snappen, deze ‘eenvoud’ en ‘complexiteit’ houden me dagelijks bezig en ik zal er voorlopig niet door verveeld raken. Dus: mijn volgende film zal een film zijn die weer gaat over de onmogelijke liefde tussen…
4 Men zou zich iets meer moeten ontspannen. Er wordt in Nederland ontzettend hysterisch gedaan over bijzondere en eigenzinnige films maken. Dit wordt eerder opgedrongen dan gestimuleerd. De premisse en de intellectuele achterliggende gedachten worden dan soms belangrijker gemaakt, zodat de memorabele en emotioneel complexe personages steeds zeldzamer worden. Het wordt er zo krampachtig door, dat films vaker over stellingen gaan dan over mensen. Dit is erg jammer omdat het soms zeer afstandelijke films oplevert, die eigenlijk net als de tegenpolen (waar ze zich tegen proberen te verzetten) overduidelijk hun punt maken. De subtekst wordt dan eigenlijk gewoon tekst. Ik vind het jammer als de film waar je net naar gekeken hebt in één zin te omschrijven is (zoals: de film gaat over ‘eenzaamheid’ en ‘onvoorwaardelijke liefde’). Ik wil er nog lekker over na kunnen denken en niet precies snappen waarom de film mij nou zo heeft geraakt. Heerlijk!
5 …klonen. Je weet wel van die Dardenne-klonen en (vul zelf in)-klonen. Als iemand Mondriaan na-aapt ziet men dit meteen, bij film is dit natuurlijk minder snel te zien maar het is ontzettend jammer dat het veel voorkomt. Ik snap het wel, de Dardennes maken inderdaad bijzondere en eigenzinnige films.

alles stroomt is te zien vanaf 8 oktober.

Foto Angelique van Woerkom

Dave Schram
LOVER OF LOSER
1 lover of loser gaat over het — op de dood van Michael Jackson na — meest besproken onderwerp van de afgelopen tijd: loverboys. Of nee: eigenlijk moet ik zeggen dat het een spannende love story is waar een loverboy een belangrijke rol in speelt. Eva (Gaite — let op die gaat de wereld veroveren — Jansen) heeft grote problemen met haar stiefvader; ze krijgt ruzie met haar moeder; haar beste vriendin heeft nieuwe vrienden die Eva niet aardig vindt en Mees (Martijn — supertalent uit oorlogswinter — Lakemeier) die ze vaag kent van de printshop heeft al een andere vriendin. Het gaat niet goed met Eva, en de vraag is of Eva nog uit dit diepe dal kan klimmen.
2 Ik vind spannende/romantische films zelf het leukste om te zien en inmiddels ook om te maken. Vooral als ze ook een maatschappelijk onderwerp hebben. Ik heb een paar boeken gelezen over loverboys en hun werkwijze is meestal hetzelfde. Wanneer je de film gezien hebt weet je waar je op moet letten. Ik merk dat vanaf afblijven er een groot publiek is voor de verfilmingen van Carry Slee-boeken. Wat is er mooier om films te mogen maken die een maatschappelijk onderwerp in zich dragen, en ook een groot publiek bereiken? En als de film dan ook nog romantisch is, heb je de elementen bij elkaar waarom ik ooit in 1977 naar de Filmacademie ben gegaan en afstudeerde met de film tussen de regels.
3 Jeetje… ik heb nu in minder dan twee jaar (23 maanden) drie speelfilms in de bioscoop gekregen. (Met de nadruk op: ‘gekregen’) Want dat is niet voor iedereen weggelegd, realiseer ik me. Ik ben nu vijftig en het liefste zou ik vanaf komend jaar twee of drie speelfilms per jaar maken. Ik merk dat ik haast heb gekregen, dus wat mijn volgende film is? Nou de Nederlandse catch me if you can, de Nederlandse the sting, de Nederlandse romancing the stone, nog meer boekverfilmimgen van Carry Slee want ze schrijft geweldig en durft behoorlijk ver te gaan in haar boeken. Maar misschien moet ik even pas op de plaats maken omdat het beschikbare speelfilmbudget (nóg) niet toereikend genoeg is om alle getalenteerde filmmakers aan bod te laten komen.
4 Volgens mij kríjgt de Nederlandse film op dit moment wat het nodig heeft: Doreen Boonekamp en Dorien van de Pas. Ze kennen bijna alle filmmakers persoonlijk (bij naam). Van ouwe filmrotten tot de nieuwste lichting filmmakers. Ze hebben een neus voor talent, houden heel erg van kunstzinnige en publieksfilms, bewaken de artisticiteit en hebben bovendien zakelijk en commercieel inzicht. Natuurlijk heeft de Nederlandse film meer geld nodig. Een schot voor open doel natuurlijk. Als er in het bankbedrijf zes miljard wordt gepompt door de overheid om in leven te blijven (wat allemaal terugbetaald moet worden door onze kinderen en kleinkinderen. Het is immers belastinggeld waar nog voor gewerkt moet worden) denk je toch: doe daarvan 4% naar de Nederlandse film en we hebben 240 miljoen euro. Dan kunnen we alleen al van de rente een aantal speelfilms maken. Wat de Nederlandse film ook nodig heeft is de hulp van een paar belangrijke beleidsmedewerkers op het ministerie van OC&W en minister Plasterk die de moeite willen nemen om filmproductiefonds.nl eens goed te lezen. Een uitgewerkt plan ter stimulering van de Nederlandse filmindustrie.
5 …de automatische knipkaart die de Amerikaanse film in de Nederlandse bioscoop geniet. …de fondsen die (zonder zelf enig risico te lopen) steeds meer op de stoel van een producent gaan zitten. Door deze ontwikkeling stimuleer je ‘eenheidsworsten’ waardoor er steeds meer geld op gaat aan ‘accountants’, ‘financial-controllers’, ‘advocaten’, ‘verzekeringen’ en ‘dagrapporten’. Of denken we met zijn allen dat er al een completion bond in Nederland bestond toen turks fruit gemaakt werd? Natúúrlijk niet. Jeanine Hage bestierde vroeger op haar sloffen het Cobofonds in haar eentje. Inmiddels gaat 20% van het budget op aan de uitvloeisels van deze bemoeienis. Het is jammer wanneer script & continuïteit meer bezig zijn met het invullen van dagrapportjes voor al deze bemoeials, dan met de continuïteit van een film. Weg met dat NSB-gedrag. Filmproducenten weten heus wel wat produceren is. …het feit dat we onze succesvolle regisseurs niet koesteren — Dick Maas, Marleen Gorris, Mike van Diem, Maria Peters en Joram Lürsen krijgen hun project niet van de grond. Het feit dat de banken en buitenlandse bedrijven de Nederlandse filmsubsidies opmaken is het bewijs dat alleen filmplannen met goede juristen achter zich aanspraak maken op de subsidiepot.

lover of loser is te zien vanaf 24 september.

Foto Angelique van Woerkom

Het Nederlands Film Festival vindt plaats van 23 september tot en met 2 oktober in Utrecht (filmfestival.nl).