Hesdy Lonwijk over Telefilm Eerlijk gestolen

Spannende kinderfilms voor de doelgroep zes tot twaalf jaar, waarbij het voor (groot)ouders ook leuk is om mee te kijken. Dat is het uitgangspunt van de zes Telefilms dit jaar. Regisseur Hesdy Lonwijk maakte met Eerlijk gestolen een spannende film over rouwverwerking. “De plot klopte, maar de details over de Surinaamse gemeenschap konden beter.”

Of hij beschikbaar was, wilde omroep Max weten. Er was namelijk een filmplan waar ze hem voor in gedachten hadden. Filmmaker Hesdy Lonwijk herinnert zich het begin van Eerlijk gestolen nog goed. “Een week later had ik een meeting met Burny Bos, die het scenario schreef. Dat klikte meteen. Je hoort nog van ons, zei de producent. Maar Burny zei: ‘Voor mij is het wel duidelijk wie dit moet gaan doen.’ Zo waren we plotsklaps in productie.”

Dat scenario ging over de elfjarige Nola (Alicia Mendes), die de as van haar overleden opa wil uitstrooien in Suriname. Haar familie ziet niets in het idee, maar Nola wil koste wat het kost geld bij elkaar krijgen voor een vliegticket voor haar en haar oma (Gerda Havertong). Wanneer ze een tas gestolen geld vindt, besluit ze die te houden voor de goede zaak. Maar de dief waart nog rond in de buurt en ook oma mag er niet achter komen dat Nola gestolen geld gaat gebruiken voor de tickets.

Rouwverwerking
Lonwijk, die op z’n dertiende van Suriname naar Nederland verhuisde, vond het een interessant gegeven. “Maar het was nog wel een beetje vanuit een Nederlands perspectief geschreven. De plot werkte, maar de details konden beter. Zo heeft oma een schuur vol tropische planten, die heb ik een andere functie gegeven. Ook de verhoudingen binnen het Surinaamse gezin klopten niet helemaal. Daar heb ik met Burny’s zegen aan gewerkt.”

Hoewel het scenario al in gevorderd stadium was, zag Lonwijk kansen om het verder uit te diepen. Hij verlegde de focus van avontuur naar rouwverwerking, omdat hij de afgelopen tijd zelf met dat thema te maken had, maar ook om de dynamiek van het Surinaamse gezin meer body te geven. Lonwijk: “Moet de as van opa wel terug naar zijn geboortegrond als al zijn kinderen in Nederland wonen? Wat als die familie straks naar het graf wil? Mijn eigen ouders bijvoorbeeld zouden dertig jaar geleden niets liever willen dan terug naar Suriname, maar nu met kleinkinderen in Nederland denken ze daar anders over. Dat soort vraagstukken vond ik interessant om in de film te verwerken.”

Daarbij wilde Lonwijk in Eerlijk gestolen voorbij het cliché gaan. “Bijvoorbeeld dat idee dat Surinamers allemaal in de Bijlmer wonen. Terwijl er volgens mij geen andere groep is die zich zo over Nederland heeft uitgewaaierd. We wonen overal en zitten in alle lagen van de samenleving. Toch zie je Surinamers in films alleen maar in Amsterdam Zuidoost, dat wilde ik veranderen.” De opnamelocatie werd daarom het bosgebied rondom Overveen en Nola’s moeder (Jasmine Sendar) is een succesvolle tandarts met een ruim huis.

Jeugdidool
Lonwijk werkt al lange tijd in de Nederlandse filmindustrie. Nadat hij in 2007 afstudeerde aan de Filmacademie regisseerde hij korte films, commercials, videoclips en televisieseries. Zijn middellange televisiefilm Johnny Bingo, waarin Kenneth Herdigein schittert als Amsterdamse bingokoning Johnny die droomt van een toekomst in Suriname, is een van de beste uit de One Night Stand-reeks. Inmiddels is hij bezig met zijn eerste bioscoopfilm, E liña final, die binnenkort wordt opgenomen op Curaçao.

Met het maken van een kinderfilm ging een langgekoesterde wens in vervulling. “Toen ik op de middelbare school zat, wilde ik graag met kinderen werken. Het liefst als kinderarts, of iets in die richting. Vervolgens nam het leven een paar afslagen en belandde ik in de filmwereld. Maar die oude droom leefde nog altijd. Daarbij ben ik niet lang geleden vader geworden. Dat dit project op mijn pad kwam, voelde dus als een unieke kans.”

Het beviel goed, ook omdat jeugdidool Gerda Havertong een hoofdrol speelt. Zichtbaar genietend als Gran’ma racet Havertong rond in haar oranje Canta en staat ze Nola bij in het rouwproces – al lijkt ze haar eigen verdriet over het verlies van opa moeilijk te kunnen delen. Lonwijk: “Gerda is een bijzonder mens. Normaliter kom je op de set en laat je je persoonlijke leven thuis. Nou, niet op deze set. Gerda kijkt dwars door je ziel heen. Dan stond ik elke ochtend weer mijn hart bij haar te luchten. Ik kon echt helemaal mezelf zijn bij haar. Ik vond het een bijzondere ervaring.”

Less is more
Ook het werken met de jonge acteurs was prettig. “Ik had al weleens een commercial gedraaid of geassisteerd bij andere kinderprojecten. Maar dit was toch anders, zo’n lange film vergt veel energie. Wat ik van die eerdere ervaringen wel wist: kinderen begrijpen meer dan we geneigd zijn te denken. Dus regisseren met een kinderlijke toon, werkt niet. Less is more. ‘Dat snap ik niet’, zei Alicia soms wanneer ik aan het over-uitleggen was. ‘Laat me maar gewoon in het moment zijn.’ Dan ontstonden inderdaad de meest bijzondere dingen.”

Dat kinderen veel aankunnen, geldt volgens de filmmaker ook voor het jonge publiek. Wanneer de bankrover Nola uiteindelijk op het spoor komt, wordt de spanning flink opgebouwd. “Ik ben een groot fan van de Koreaanse genrecinema, dus in de spannende momenten heb ik me echt uitgeleefd. Ik had bijvoorbeeld tijdelijk de muziek van Jordan Peele’s Nope onder de film gezet. Die grenst aan horror. Ik stelde het voor met het idee dat het zou worden afgekeurd, maar bij de omroep waren ze erg enthousiast. Zo heb ik ook met kleurgebruik en geluidseffecten de grens opgezocht.”

Eerlijk gestolen (Producent: Phanta Basta | Omroep: Max) wordt zondag 25 december 2022 0m 10:00 uur uitgezonden op Zapp (NPO3).