Gianni Di Gregorio over Gianni e le donne

Na het succes van Pranzo di ferragosto maakte Gianni Di Gregorio opnieuw een film over een wat oudere man en zijn relatie met ‘de vrouwen’. "Ik zocht altijd de komische kant van het leven. Ook in situaties die helemaal niet komisch waren. Terwijl het van binnen stormde."

Als je succes wilt hebben, moet je films voor jongeren maken, is het motto van de filmwereld. Dat riepen producenten ook jarenlang tegen de zestigjarige Gianni Di Gregorio. De charmante maar voortdurend ietwat ongemakkelijk lachende Italiaan had baantjes in de filmwereld als acteur, assistent-regisseur en scenarist, maar voor een scenario over de relatie tussen een oudere zoon en zijn nog oudere moeder kon hij nergens geld vinden. Tot hij mee schreef aan het fenomenale maffia-epos Gomorra. Regisseur Matteo Garrone besloot Di Gregorio’s Pranzo di ferragosto te financieren waarna de film tot ieders verbazing een groot succes werd. Drie jaar later verschijnt met Gianni e le donne het vervolg. Weer vertelt Di Gregorio een teder en komisch maar ook waarachtig verhaal over een wat oudere man, gespeeld door hemzelf, die beseft dat het leven een onomkeerbare wending heeft genomen en daarmee in het reine moet zien te komen.

Uw nieuwe film is serieuzer van toon dan Pranzo di ferragosto. Klopt. Het verhaal gaat over een man die ouder wordt en beseft dat vrouwen op straat niet meer naar hem kijken. Dat heeft mij persoonlijk veel zorgen gebaard. Ik wilde dat thema licht en komisch brengen, maar de melancholie is toch naar buiten gekomen omdat het onderwerp mij nogal raakte. Ik heb de waarheid verteld. En daarom is er ook een beetje droevigheid. Het is niet gebruikelijk om er zo open over te praten. Maar voor mij was het belangrijk om het kwaad op deze manier te bestrijden. Als je erover lacht is het minder erg.

Waarom is het een kwaad om te beseffen dat je ouder wordt en dat vrouwen niet meer naar u keken? Nee, het is niet echt een kwaad. We zouden niet bang moeten zijn om ouder te worden want er zijn andere werelden die dan open gaan. En de gevoelens blijven, je kunt altijd nog verliefd worden. Maar je moet dan wel afrekenen met je eigen leeftijd en je realiseren dat je kunt liefhebben, maar niet precies zoals vroeger. Meer met je verstand. En oudere mannen kunnen niet verliefd worden op een jong meisje. Dat is zinloos. Ik zou me schamen.

Maar uw film gaat over meer dan ouder worden: over een huwelijk waar niet veel energie meer in zit, over de macht van de moeder over de zoon. En op de achtergrond zelfs over een economie die mensen dumpt als ze ouder worden. Klopt. En over verloren vrijheid. Het komt veel voor dat mensen in een kooi zitten. Mijn leven was ook zo. Ik heb in de jaren negentig tien jaar met mijn moeder samengeleefd nadat ze weduwe was geworden. En ze was net zo bezitterig als de moeder in deze twee films. Maar ook in mijn eigen gezin voel ik me soms een beetje stikken. Ook al heb ik het goed met hen. Ik heb me vaak afgevraagd hoe mijn leven er uit zou zien als ik andere keuzes had gemaakt. Zou ik een vrijere man zijn geweest? Het voelt alsof ik iets heb verloren. Alsof ik iets heb opgeofferd.

Die warme en tedere komedie, licht van toon, is dat typisch Italiaans? Ja, dat is zeer Italiaans en het herinnert aan de grote komedies uit de jaren zestig. Dat waren precies de elementen van hun succes: teder maar ook zichzelf in de maling nemend. Ik ben blij dat je dit zegt want zo voel ik mezelf in een traditie staan.

Gomorra ging over een totaal andere kant van de Italiaanse maatschappij. Voelt u zich met allebei even sterk verbonden? Ik hou van sociale cinema. Maar een film als Gomorra zou ik niet kunnen regisseren. Persoonlijk doe ik liever kleine films over de gewone man. Ik ben een beetje bang van die obscure kant van de mens.

Hoewel die obscure kant misschien wel in elk huwelijk zit. Inderdaad. Maar als regisseur richt ik me op wat meer tedere verhalen.

Hoe reageerde het publiek in Italië? Vooral Italiaanse vrouwen houden hiervan. Ik denk omdat er veel liefde en respect voor hen in de film zit. Mannen voelden zich een beetje aangevallen. Ze zijn gewend aan het idee van de Italiaanse macho. Veel mannen zeiden: ik ben niet zo, ik heb nog steeds veel vrouwen. Maar dat is Italië. In het buitenland lacht iedereen.

Waarom heeft toch juist Italië van die bezitterige moeders? Ik weet het niet. Het is een traditie, vooral in het zuiden. Ik denk dat het de cultuur van de Middellandse Zee is. Vooral als er binnen het gezin maar één zoon is, dan is het verschrikkelijk. Dan leggen die moeders een enorme druk op die man. Ook al veranderen dingen, dit is nog steeds zo in Italië. Onder alle lagen van de bevolking.

Over die kooi. Als kijker bekroop mij het gevoel dat het personage eruit moet. Moet ontsnappen. Toch houdt hij steeds het geduld en het respect voor de vrouwen om hem heen. Was u ook zo? Het is mij nooit gelukt om uit die kooi te komen. Ik heb altijd gedacht dat ik me moest bevrijden maar uit beleefdheid of door mijn opvoeding lukte dat niet. Ik heb een heel formele opvoeding gehad. Ik was de enige zoon in een huis dat heel beklemmend en duister was. Mijn reactie is altijd geweest om de ellende weg te lachen. Ik lachte altijd. Ik zocht altijd de komische kant van het leven. Ook in situaties die helemaal niet komisch waren. Terwijl het van binnen stormde. Dat heeft me altijd een beklemmend gevoel gegeven. Maar nu heb ik het met deze twee films eindelijk gezegd en heb ik me in die zin tenminste bevrijd.

Ronald Rovers