Deniz Gamze Ergüven over Kings

'Alsof ik mijn vingers in het stopcontact stak'

Na haar ingetogen debuut Mustang voelt een film over de explosieve rellen in het Los Angeles van 1992 als een vreemde carrièrestap voor regisseur Deniz Gamze Ergüven. Maar Ergüven blijkt Kings al sinds haar afstuderen te hebben willen maken: ‘Ik ben gevormd door Kings. Mustang is gevormd door Kings. Ik kan Kings alleen maar zien als mijn debuut.’

Door Hugo Emmerzael

"Het is belangrijk om in je films te blijven hangen," vertelt de in Turkije geboren, maar in Frankrijk opgegroeide regisseur Deniz Gamze Ergüven in een gesprek via Skype. Maar in het geval van Kings, Ergüvens opvolger van haar Turkse debuut Mustang, leek het meer op kwijnen. Haar tweede speelfilm is een absurdistisch en dissonant drama over de manier waarop de rellen van Los Angeles in 1992 de levens van verschillende bewoners van de wijk South Central voorgoed hebben veranderd.
Het was Ergüvens bedoeling om deze film direct na haar filmopleiding te maken, maar financiering kwam al die jaren niet van de grond. Toen besloot ze Mustang te schrijven om "de kaarten in haar hand te schudden." Na dat succesvolle debuut — en met onder andere een Oscarnominatie en vier Césars op zak — kwamen steracteurs Halle Berry en Daniel Craig aan boord en was het eindelijk tijd voor Kings.

DNA
De woorden ‘absurdistisch’ en ‘dissonant’ kiest Ergüven zelf wanneer ze Kings beschrijft. Zij bracht voor het scenario drie jaar door in South Central, Los Angeles. Daar onderzocht ze niet alleen wat er gebeurde in het voorjaar van 1992, maar ook hoe de beleving ervan verschilde per bewoner. "Ik hoorde er versies van de rellen die ik nergens eerder had gezien, gehoord of gelezen", vertelt ze over haar researchproces. Zo is er een scène waarin een medewerker van een fastfoodketen het filiaal beschermt tegen brandstichters door ze erop te wijzen dat ze in de toekomst hun geliefde burgers en milkshakes zullen mislopen. Ergüven: "Dat er in zo’n droevige tragedie over ongelijkheid zulke onverwachts lichte en absurde elementen zitten, spreekt mij aan. Die dissonante variaties in toon en intensiteit zijn het DNA van de film."
Terugkijkend ziet Ergüven dat in Kings het DNA van haar hele carrière zit. "Ik heb mij meer dan vijf jaar op deze productie gestort, zonder een film als resultaat. Kings nam daardoor volledig bezit van mij. Ik ben gevormd door Kings. Mustang is gevormd door Kings. In die zin kan ik Kings alleen maar zien als mijn debuut."
Wie zo naar Kings kijkt, snapt wat Ergüven bedoelt. Scènes die in het scenario van Kings zaten, herschreef ze voor Mustang. Via shots van haast door elkaar gevlochten lichamen van jongeren zijn de films ook stilistisch verwant. Thematisch komen de films al helemaal overeen. Mustang gaat over een strikte, conservatieve Turkse omgeving die tevergeefs vijf weesmeisjes in bedwang probeert te houden. Kings gaat over weesjongeren die, tijdens de rellen die volgen op de moord op Latasha Harlins en het geweld tegen Rodney King, een nieuwe vrijheid ontdekken.

Slavernij en segregatie
Het was 2008 toen Ergüven dit scenario schreef. Anno 2018 zijn de rellen al meer dan vijfentwintig jaar onderdeel van de Amerikaanse geschiedenis. Zo schaart Kings zich nu samen met documentaires LA 92, Let it Fall: Los Angeles 1982-1992 en speelfilm Gook in een rijtje terugblikkende films die recentelijk (online) zijn verschenen.
Het verschil tussen Ergüven en de makers van die andere films: zij is niet Amerikaans. "De reacties waren geladen," erkent Ergüven wanneer het gaat over de timing van Kings. "Alsof ik mijn vingers in het stopcontact stak. Amerika heeft een probleem met het in de ogen kijken van slavernij en segregatie. Wanneer dat in films wel wordt aangekaart zijn de reacties vaak gewelddadig. Zeker als buitenstaander kreeg ik het te verduren, terwijl ik genoeg films gemaakt zie worden die niet eens de moeite doen om te onderzoeken wat er is gebeurt."
In die zin laat Ergüvens Kings zich al snel vergelijken met Detroit, Kathryn Bigelows controversiële speelfilm over de aanloop naar de rassenrellen van Detroit in 1967. "Ik was in shock van de reacties jegens Bigelow," vertelt Ergüven. "Haar film was briljant en evenwichtig. Je ziet haar perfectionisme in elk shot. Waar ik van hou, is dat ze het verhaal van de rellen vertelt vanuit een gemeenschap en vanuit de stad. Maar de enige discussies die er uit voortvloeiden gingen over haar huidskleur en gender. Wie was zij om zo’n film te maken? Die polemiek om haar oeuvre vind ik absurd. Ik heb dat ook ervaren met Kings, terwijl die film ook gaat over gemeenschap en over het voor elkaar zorgen in momenten van crisis. Het was belangrijk voor mij om dat op een poëtische manier te vertellen. Dus ja, mijn film is dissonant en raar en zit vol wendingen. Sommigen zullen dat niet waarderen, maar ik hou er persoonlijk heel erg van."