Cristoffer Boe over Spies & Glistrup

Simon Spies was eigenaar van de eerste vliegtuigmaatschappij die in de jaren 60 bleke Denen naar vakantieoorden vloog. Zijn vriend Mogens Glistrup was als rebelse advocaat voorstander van het afschaffen van alle belasting en werd later leider van een populistische partij. Cristoffer Boe maakte een film over beide excentriekelingen die een grote impact hadden op de Deense maatschappij: "Ze waren pioniers van de commercialisering van de hippiewaarden."

De anarchistische zakenman Simon Spies (Pilou Asbæk uit Borgen) en de libertijnse advocaat Mogens Glistrup deden iets wat tot op de dag van vandaag bijna onmerkbaar ons dagelijks leven bepaalt: ze combineerden hippie-idealen met kapitalisme. Cristoffer Boe: "Ze brouwden een geheel eigen cocktail van de toen rondzingende ideeën. We hebben een vast beeld van wat de jaren 60 waren: eerst had je de oude reactionaire kerels in pakken, en vervolgens kwam de jeugdbeweging op, hippies met lang haar, vrije liefde en rock ‘n’ roll. Maar er waren ook al jongens als Spies en Glistrup, die een aantal linkse ideeën over seksuele bevrijding en zelfontplooiing combineerden met het kapitalisme. Ook in onze tijd is hun hybride gedachtegoed nog springlevend: alles waar de hippies voor stonden is ??nu gecommercialiseerd. Daarom is het interessant om terug kijken naar twee van de pioniers van de commercialisering van de hippiewaarden, die een feilloze neus hadden hoe je nieuwe ideeën kon ombuigen tot handel. Ze hebben zo op hun eigen vreemde manier een verschil gemaakt in de Deense samenleving. Ze hadden daarbij een duidelijke agenda: het verkopen van gecommercialiseerde vakanties, wat ze weer verbonden aan seks en politiek. Deze jongens deden allerlei revolutionaire dingen in de jaren 60 waarvan de invloed vandaag de dag nog steeds voelbaar is."

Stukje van de taart
Spies wist ook exact hoe de psychologie van de consument werkt en wat hun behoeften en verlangens zijn. ‘Geef de Denen wat ze willen voordat ze dat zelf weten’, was zijn motto. "Een van de interessante dingen van Spies was dat hij een graad in economie én psychologie had, dus hij was de perfecte zakenman die net als Glistrup excelleerde binnen zijn eigen vakgebied. Spies was een marketingpionier. Hij werd de verpersoonlijking van zijn merk, zoals Steve Jobs, die ook een microscopische hoeveelheid geld aan marketing hoefde te besteden, omdat het merk zelf het verhaal vertelt. Spies verkocht zichzelf als excentriekeling die bigger than life was, met gigantisch veel geld, vrouwen en uitspattingen." Hij spande daarbij de pers voor zijn karretje. "Als hij seks had met vrouwen in publieke ruimtes, zoals hij vaak deed, was iedereen er als de kippen bij om foto’s te maken die in alle kranten stonden, wat weer goede reclame was voor zijn reisbureau. Hij straalde uit dat als je ook een stukje van die taart wilde, je dan alleen maar een van zijn reizen naar Spanje hoefde te kopen. De meeste mensen deden dat dan ook."
"Seks was pr voor Spies, en daarom heb ik het niet erotiserend of verheerlijkend in beeld gebracht. Plezier was zijn business. Het hebben van plezier werd een obsessie voor hem, hij had honderden miljoenen kronen, maar hij eindigt volledig corrupt. Zulke decadentie, zoals we recent ook hebben gezien in The Wolf of Wall Street en La grande bellezza, is van alle tijden. Is het mogelijk om plezier te hebben zonder gevolgen? is de vraag die daarbij opkomt. Een lange tijd zal je dat lukken, maar soms is een leven lang. Alles heeft consequenties, en de kater zal uiteindelijk komen. Maar ik wil niet de moralist uithangen. Voor gewone mensen met veel dagelijkse verplichtingen is het niet mogelijk om een leven te leiden waarin de vervulling van genot het enige doel is. Het voelt ook als een soort van genoegdoening als je ziet dat het uiteindelijk niet zo goed gaan met deze jongens. Zo richtte Glistrup de populistische Progress Party die belastingen en buitenlandpolitiek wilde afschaffen, maar belandde vanwege belastingontduiking in de gevangenis. Glistrup was een van de meest gehate mensen in Denemarken. Ik wilde hem serieus nemen en niet als idioot neerzetten. Ik veroordeel ze niet."

Mariska Graveland