Christophe Van Rompaey over Lena

Voor Lena week Christophe Van Rompaey na zijn succesfilm Aanrijding in Moscou uit naar Rotterdam. "Belgen zijn rond-de-pot-draaiers, maar in Nederland krijg je alles direct in je smoel te horen."

Nee, Van Rompaey had in de verste verte niet verwacht dat zijn speelfilmdebuut Aanrijding in Moscou, waarin na een aanrijding op een parkeerplaats iets moois opbloeit tussen een alleenstaande moeder en een vrachtwagenchauffeur, zo’n succes zou worden. "Ik had nul verwachtingen en dacht een lokaal filmpje te hebben gemaakt, maar na selectie voor het filmfestival in Cannes [de film draaide in La Semaine de la Critique, JvdB] bestond ik ineens en groeide het succes exponentieel. Alles voelde als een bonus."
Bij succesvol debuterende filmmakers verdampt de euforie vaak snel door de dreigende wolk van de tweede film die hen boven het hoofd hangt. Is het succes een toevalstreffer of kan het worden herhaald? Heeft de filmmaker werkelijk talent of valt hij door de mand? Van Rompaey had er zelf geen last van, maar schrok wel van het verwachtingspatroon van anderen. Aan adviezen geen gebrek. "Veel mensen zaten te wachten op een soort Aanrijding in Moscou deel 2. Anderen wilden dat ik Aanrijding in Moscou tot tv-serie zou bewerken. Slechte ideeën. Ik wil niet in een hoek worden geduwd. Waarom zou ik me vastpinnen op één genre, terwijl ik vóór Aanrijding in Moscou de meest uiteenlopende dingen voor tv maakte, van sciencefiction tot comedy." Lachend: "Een prequel van Aanrijding in Moscou over de vrachtwagenchauffeur wiens moeder het syndroom van Down heeft, zou misschien wel leuk zijn."

Nachtmerrie
Dat juist Lena Van Rompaeys tweede film is geworden, komt doordat het door Mieke de Jong geschreven coming of age drama over een zeventienjarig dik meisje dat de glanzende en duistere kant van de liefde ontdekt, hem erg aansprak. "Ik kreeg na Aanrijding in Moscou veel scripts aangeboden, waaronder veel slechte pulpkomedies, maar dit sprong er meteen uit. Het riep beelden uit mijn jeugd op. Niet dat ik vroeger dik was, maar ik begrijp Lena’s eenzaamheid en haar verlangens." Het script bevat ook zaken die Van Rompaey als ex-punker niet kende, zoals Lena’s hobby lijndansen. "Lijndansen is niet direct mijn ding. Ik wist niet eens dat het ook buiten Amerika wordt beoefend. Toen ik er indook, werd me duidelijk hoe enorm die subcultuur is. Het is de perfecte hobby voor Lena, omdat het een individueel gebeuren is. Op een paar pasjes na dans je alleen."
Dat Lena staat of valt met de in ieder scène aanwezige Lena, leidde tot een langdurige zoektocht. "De casting was een nachtmerrie. Net zo’n trage Echternach-processie die minstens een jaar duurde. Lange tijd zochten we naar een meisje dat exact aan Mieke’s beschrijving voldeed: dik, blond en met grote borsten. Helemaal fout, bleek, want veel te specifiek. Het hoefde niet precies dat meisje te zijn, maar iemand waarmee we het verhaal konden vertellen."

Prothesen
Toen die eisen wat waren losgelaten, duurde het nog een tijd voor Lena was gevonden. "Van de honderden meisjes die we zagen, bleef een shortlist van twintig over. Daar zat Emma Levie tussen, die trouwens tijdens de eerste casting geen geweldige indruk maakte, maar ze had wel iets. Het is moeilijk uit te leggen, maar ze bevond zich in haar leven precies op het kantelmoment van kind naar volwassenheid. Dat en haar ogen gaven de doorslag."
Omdat Levie geen acteerervaring had, ging Van Rompaey negen maanden met haar aan de slag. Waarom koos hij niet voor een meer ervaren actrice? "Als je een zeventienjarig meisje met bepaalde rondingen zoekt, is de lijst van ervaren actrices niet lang. We hadden een actrice dikker kunnen maken met prothesen, maar dat kost bakken met geld. Bovendien wilden we dat de naaktscènes er zo natuurlijk mogelijk uit zouden zien."

Vakmanschap
Aan de clichématige jubelzang van veel filmmakers over het werken met non-professionele acteurs doet Van Rompaey niet mee. "Ik heb eerder met amateurs gewerkt, maar nu moest een amateur de hele film dragen. Ik moet toegeven dat een paar keer door mijn kop speelde dat ik dat nooit meer wilde. Aan acteurs kun je gewoon vragen om dingen te doen, maar bij een onervaren meisje dat zich letterlijk en figuurlijk moet blootgeven, ligt dat anders. Ik moest nu eerst over mijn eigen gevoelens praten, want anders kwam er niets terug." Horen we spijt in zijn stem? "Zeker niet want Emma heeft het fantastisch gedaan en ik ben rijker geworden van deze film. Ik zoek altijd een uitdaging. Film moet meer zijn dan vakmanschap. Ik wil er iets van leren."

Aanval
Wat Van Rompaey van Lena in ieder geval heeft geleerd, is dat het maken van films in België (Aanrijding in Moscou werd in Gent gedraaid) en Nederland (Lena werd in Rotterdam opgenomen) behoorlijk op elkaar lijken. De catering blijkt het opvallendste verschil. "De kwaliteit is bij ons beter, maar bij jullie verloopt het efficiënter. In België is het op dat vlak een zootje en zijn we minimaal een uur kwijt aan eten. Bij jullie kun je soms na een kwartier al weer verder, dat scheelt veel tijd." Een belangrijker ontdekking was het verschil in mentaliteit. "Belgen en Nederlanders zijn echt andere mensen. Het is moeilijk om de vinger erop te leggen, maar jullie hebben een directheid die wij Belgen niet hebben. Wij gaan voorzichtiger met elkaar om. Belgen zijn rond-de-pot-draaiers, maar in Nederland krijg je alles direct in je smoel te horen. In het begin voelde ik me erdoor in het nauw gedreven. Die directheid maakte me onzeker en voelde ik als een aanval. Maar dat duurde niet lang. Toen ik door had dat het bij jullie hoort, kon ik het zelfs appreciëren, omdat situaties meteen duidelijk waren. Ach, ik ben ook veel te gevoelig."

Jos van der Burg