Toronto 2022, blog 2

Wilfred Okiche bericht voor Filmkrant vanaf het filmfestival van Toronto, waar twee films hun zoektocht naar de zin van het leven op zeer verschillende manieren aanvliegen.

De klassieker Ikuru van Akira Kurosawa (1952) is door een Brits team in een nieuw jasje gestoken en omgedoopt tot Living. Een film waarin de dramatische talenten van hoofdrolspeler Bill Nighy uitstekend tot hun recht komen. Het scenario is bewerkt door Nobelprijswinnaar Kazuo Ishiguro (The Remains of the Day) en geregisseerd door Oliver Hermanus (Skoonheid, Moffie).

Voor Living is het verhaal verplaatst van Japan naar het naoorlogse London, maar verder blijft de film grotendeels trouw aan het origineel. Nighy speelt de stijve ambtenaar Mr. Willams die besluit zijn saaie leven wat op te vrolijken. Maar dan hoort hij dat hij kanker heeft.

Na een korte periode van liederlijkheid gaat Williams nadenken over de zin van zijn (nog korte) leven en besluit hij iets te doen wat van betekenis is. Zijn werk als ambtenaar bestaat immers alleen maar uit het opbergen van dossiers en het vermijden van verantwoordelijkheid. Al snel vindt hij een nieuw doel door een groep bezorgde vrouwen te helpen, die proberen van een verwaarloosde buitenruimte een kindvriendelijk stadspark te maken.

Geïnspireerd door het enthousiasme en het lef van collega Margaret (schitterende rol van Aimee Lou Wood), die het initiatief neemt om nog groenere weiden te zoeken, doet Mr. Williams zijn uiterste best om ervoor te zorgen dat dit park in recordtijd wordt opgeleverd. Zo kan hij ook een jongere collega (Alex Sharpe), die net is begonnen op zijn afdeling, een gevoel van doelgerichtheid meegeven.

Living is goed gemaakt en ontroerend, zelfs als het in de tweede helft gaat zwemen naar melodrama. In tegenstelling tot eerder werk van Hermanus is de film heel toegankelijk. Sterker nog: het respect dat Hermanus heeft voor het scenario van Ishiguro voel je in iedere scène.

Living gaat over nalatenschap, over dat we in onze korte tijd op aarde een verschil kunnen maken – hoe groot of klein dan ook – door iets goeds, iets zinvols te doen. Ook Maryam Touzani’s Le blue de caftan is draait om een eenzame man van middelbare leeftijd en ook hier wordt het personage geconfronteerd met een ernstige medische diagnose. Het resultaat is een rustig en liefdevol verhaal over liefde, toewijding en tweede kansen.

De film speelt in Marokko en vertelt over Halim (Saleh Bakri), een kleermaker die een kleine maar drukke winkel runt in het centrum van de stad, samen met zijn vrouw Mina (Lubna Azabal), met wie hij al jaren is getrouwd. Hij maakt met de hand schitterende kaftans, zij doet de administratie en het huishouden. In alle opzichten hebben zij, ondanks de afwezigheid van kinderen, een liefdevol en bevredigend huwelijk.

De eerste tik die Touzani vroeg in de film uitdeelt, is dat Halim ook een homo in de kast is, in een land waar homoseksualiteit strafbaar is. Ter bevrediging sluipt hij regelmatig naar het badhuis waar hij seksueel contact heeft met diverse anonieme mannen. Wel zorgt hij ervoor dat een schandaal dat zijn vrouw in verlegenheid zou brengen, vermeden wordt. De rustige, liefdevolle dynamiek tussen de echtelieden wordt echter verstoord wanneer een leerling-kleermaker zijn entree doet in hun winkel: de bijzonder knappe Youssef (Ayoub Missioni). Dan ontvangt Mina verontrustend nieuws over haar gezondheid.

En dan deelt Touzani zijn tweede tik uit.

Halim mag dan wel de man zijn waar onze aandacht naar uit gaat, het is zijn vrouw Mina die de film zal beheersen. Zij worstelt met alle onzekerheden die haar te wachten staan. De kern van het verhaal is de driehoeksverhouding die tussen de personages opbloeit.

Net als in haar eerste film Adam (2019) toont Touzani de problematiek rond het verboden onderwerp homoseksualiteit in Marokko. Ze doet dat op een indringende maar toch gevoelige manier. Prachtig verfilmd en doordrenkt met de schoonheid van het alledaagse is Le blue de caftan stiekem vooruitstrevend. De film laat een man zien die leeft met de voortdurende dreiging van vervolging en straf en ondertussen wacht tot de samenleving wijzer en toleranter wordt.