Dansplaining #53

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen naar verborgen betekenissen en geheime kamers van de filmgeschiedenis.

Tijdens zijn tweede presidentschap slaat Donald Trump wilder om zich heen dan ooit. Ambtenaren worden massaal ontslagen, overheidsinstellingen afgefakkeld en meerdere keren per dag worden via sociale media nieuwe heffingen aangekondigd.

Ook de filmindustrie moet het ontgelden: recentelijk riep deze rabiate schertsfiguur dat Hollywood op sterven na dood is en enkel great again wordt als buitenlandse concurrentie wordt bemoeilijkt. Trump dreigde dan ook met een extra belastingheffing van 100 procent op films van buiten de VS.

Een beetje zoals een stilstaande klok twee keer per dag de juiste tijd aangeeft, heeft deze demente clown in één ding gelijk: de filmindustrie staat er slecht voor. De covid-pandemie was een mokerslag waar de bioscoopbranche bij lange na niet van hersteld is. Tijdens de ontregelende lockdowns besloten de machtigste Amerikaanse mediabedrijven om hun streamingplatforms sterker in de markt te zetten door de grootste blockbusters voor betalende abonnees meteen online te zetten. En in de moordende concurrentie tussen streamingdiensten zien we sindsdien dat de meeste films al binnen weken na de première digitaal te huur of te koop zijn. Vijf jaar na de uitbraak is het jaarlijkse bioscoopbezoek nog geen 70 procent van het gemiddelde van vóór 2020. Dat is een behoorlijke crisis.

Maar het idee dat je daar iets aan zou doen door buitenlandse competitie te saboteren is compleet gestoord. Zelfs een incidentele arthouse-hit als Parasite is verwaarloosbaar als je kijkt naar de jaaromzet. De Amerikaanse megaplexen worden meer dan ooit gedomineerd door Hollywood-franchises. Iedere rationele analyse van de bioscoopcrisis zou dan ook eerder pleiten voor initiatieven die het aanbod verbreden, zodat je in de bioscoop meer te kiezen hebt dan superhelden of de zoveelste Disney-remake.

Vanwaar dan roepen om heffingen op internationale producties? Het zal niemand verbazen, maar in de eerste plaats is zo’n kreet weinig anders dan onversneden xenofobie. Precies zoals het irrationeel en zelfdestructief is om te gillen dat onze problemen worden veroorzaakt door buitenlanders en onze grenzen zo snel mogelijk dicht moeten, is dit dreigement het zoveelste voorbeeld van rabiaat neofascisme.

Maar er zit ook een subtielere angel in deze heffing. De laatste twintig jaar heeft Hollywood zich steeds meer gericht op internationale coproducties. De grootste franchises, van Fast & Furious tot Mission: Impossible, hebben een uitgesproken kosmopolitisch karakter, met multi-etnische casts en spectaculaire locaties overal ter wereld. Zo heeft Hollywood handig gebruik kunnen maken van aantrekkelijke regelingen die coproducties stimuleren, terwijl ze tegelijk de soft power van de VS effectief versterkten.

De MAGA-regering wil dat niet. Zij hopen Hollywood terug te forceren naar de nationalistische propagandafilms uit de hoogtijdagen van Chuck Norris en Sylvester Stallone. Want voor extreemrechtse autocraten is macht niet zacht, maar altijd hard.