Verslag: Netflix-evenement rond vijf korte films

Netflix presenteerde afgelopen zaterdagavond in samenwerking met het American Film Institute een vijftal nieuwe kortfilms (waarvan er twee nu te zien zijn in de catalogus van de streamingdienst). Dat Netflix aandacht geeft aan films met een korte speelduur – en ook nog eens gemaakt door een divers gezelschap – is goed nieuws. Hoewel het doel vooral lijkt om tijdens de aankomende Academy Awards de drie korte filmcategorieën (live action, documentaire en animatie) te domineren.

Grote successen bij de Oscars en Emmy’s bleven ook dit jaar uit voor Netflix. De streamingdienst hoopt evenwel op een trofeeënlawine volgend jaar. Omdat het winnen van grote prijzen mogelijkerwijs een toename van abonnees tot gevolg heeft. Daarnaast wordt het videoplatform op die manier nog aantrekkelijker voor filmmakers van naam en faam. En dus lijkt Netflix voortaan op alle paarden te wedden, inclusief de categorieën voor korte films bij de Academy Awards. Want een Oscar is een Oscar bij uitreiking op 25 april volgend jaar.

Maar Netflix vervult natuurlijk ook een pioniersrol, benadrukt Bob Gazzale, de voorzitter van het American Film Institute in zijn inleiding op een in samenwerking met Netflix georganiseerde avond rond korte films. Gazzale benadrukt hoe moeilijk het voor makers van korte films is om hun werk te vertonen. En bij Netflix bereik je potentieel een miljoenenpubliek. Ook dat mag gezegd worden.

Na die inleiding wordt de animatiefilm Cops and Robbers vertoond, een eclectisch samenwerkingsverband tussen meer dan dertig illustratoren. In de film, die in het teken staat van de Black Lives Matter-beweging, draagt filmmaker Timothy Ware-Hill een geëngageerd gedicht voor terwijl hij over straat wandelt. Hij mijmert over de tijd dat hij nog een onbevangen kind was; toen zijn huidskleur er niet toe leek te doen. En herinneren politieagenten zich hun jeugd nog? Hoe zij als kind waren? Het zijn interessante bespiegelingen, hoewel de film verder niets nieuws te melden heeft. Tijdens het vraaggesprek dat volgt, tussen Timothy Ware-Hill, coregisseur Arnon Manor en producent Jada Pinkett Smith, komt men niet verder dan een trits aan platitudes en zelffelicitaties. Cops and Robbers is niettemin het type film dat vaak hoge ogen gooit bij de leden van de Academy: bombastisch en sentimenteel.

A Love Song For Latasha is interessanter. Filmmaker Sophia Nahli Allison gebruikt dromerige visuele metaforen – een vrouw op het strand, deinende golven – in haar documentaire over de in 1991 vermoorde Latasha Harlins. Harlins was een tiener die door de uitbater van een supermarkt werd beschuldigd van diefstal, waarop ze werd doodgeschoten. Het incident leidde samen met de mishandeling van Rodney King tot de rellen in Los Angeles in 1992. Maar Allison gaat weinig in op de ingrijpende implicaties van Harlins’ dood. Ze kiest voor een intieme benadering; voor gesprekken met familie en vrienden van de jonge vrouw. Hierdoor wordt het tragische lot van Harlins “meer dan een statistiek”. Na de vertoning vertelt Allisson in een geanimeerd gesprek met filmmaker Ava DuVernay dat het het haar insteek is als filmmaker om een “visueel archief voor de gemeenschap aan te leggen”. Zodat de gemeenschap “kan genezen”. Vervolgens spreken de twee op verzoek van DuVernay over het ambacht van filmmaken. Want, zoals DuVernay opmerkt, “dat zie je niet vaak, een gesprek tussen twee zwarte vrouwen uit de filmwereld.”

Ook het abstracte If Anything Happens I Love You draait om verlies. De animatiefilm oogt in eerste instantie als een cliché: een man en een vrouw zitten aan tafel, hun schaduwen voeren discussies. Gaandeweg blijkt dat er na de dood van hun dochter bij een schoolaanslag een grote leegte in hun levens ontstaan. Maar dan rolt er ineens een bal door het frame, die een platenspeler aanzwengelt. Muziek wordt afgespeeld onder de herinneringen die het echtpaar heeft aan hun kind. We zien hoe ze wordt geboren, hoe er van haar werd gehouden. Totdat een hartverscheurend sms’je in beeld komt: ‘als er iets gebeurt, ik houd van je’. Actrice en scenarist Rashida Jones, moderator van het gesprek met de makers van de film, Will McCormack (met wie Jones aan Toy Story 4 schreef) en Michael Gouvier, vertelt dat ze het niet droog kon houden. McCormack en Gouvier – die elkaar leerden kennen bij een acteerklas – vertellen hierop dat hun film gebruikt gaat worden door rouwtherapeuten. Gouvier voegt hier de ironische observatie aan toe “dat we momenteel allemaal in rouw zijn.”

John Was Trying to Contact Aliens, bekroond op Sundance en eerder dit jaar te zien op IFFR, is qua onderwerp een vreemde eend in de bijt. De film van Matthew Killip (die normaliter zijn brood verdient als editor, vertelt hij achteraf) is een portret van een excentriekeling. John is een savant die in ruraal Michigan een gigantische installatie bouwt waarmee hij signalen het heelal in kan sturen. In de jaren tachtig ontpopt hij zich tot radio-dj voor buitenaardse wezens. Op Venus kan men meegenieten van de free jazz en wereldmuziek die hij draait. Uiteindelijk vindt de hoofdpersoon geen onbekend leven, maar wél zijn grote liefde: ook aardbewoners kunnen naar Johns uitzendingen luisteren, en met een van de luisteraars krijgt hij een relatie. Na de vertoning vertelt Killip aan cameravrouw en filmmaker Kirsten Johnson (haar nieuwe documentaire Dick Johnson Is Dead is ook bij Netflix te zien, en een parel) dat hij zijn film in vijf dagen draaide. Geïnspireerd door een foto van Johns apparatuur stapte de Brit prompt in het vliegtuig. Vervolgens kostte het hem anderhalf jaar om uit die beelden zijn film te monteren, in zijn vrije tijd.

Killip blijkt niet de enige filmmaker die zijn passie beoefent buiten reguliere werktijd. Animator Frank Abney III maakte terwijl hij werkte aan Pixar-titels als The Incredibles 2 (2018) en Toy Story 4 (2019) zijn korte film Canvas, over een kunstenaar op leeftijd die na het overlijden van zijn vrouw geen inspiratie meer heeft om te schilderen. Daar komt dankzij zijn kleindochter verandering in. Haar peuterkunst, tekeningen met koppoters en glimlachende zonnetjes, geeft hem hernieuwde levenskracht. Het is een zoetsappig verhaal dat is getekend in de stijl die we kennen uit films als Frozen (2013).

Tijdens het nagesprek merkt film- en televisiemaker (en Oscarwinnaar) Matthew A. Cherry (Black-ish) op dat Canvas eruitziet als een productie van een grote studio. Het is bedoeld als een compliment, maar het is ook de achilleshiel van de film. Zowel de vorm (de bekende Pixar-esthetiek) als de inhoud (een kleurloos verhaal) vragen weinig van de kijker. Terwijl kortfilms traditiegetrouw ook kunnen fungeren als een leeg canvas waarop en waarmee filmmakers kunnen experimenteren. Maar van de vijf films die Netflix zaterdagavond presenteerde kan je alleen A Love Song For Latasha enigszins onder de noemer ‘experimenteel’ of gedurfd scharen.

Hoewel er veel werd gemaakt van het feit dat de films zijn gemaakt door een diverse groep makers, wijkt het resultaat dus zelden af van wat we al kennen. Misschien wel omdat Netflix deze nieuwe titels naast evidente kwaliteiten – het zijn stuk voor stuk prima films – in de catalogus opneemt juist omdat ze lijken op films die eerder Oscars wonnen. Korte (of lange) films van filmmakers die echt iets unieks of vervreemdend maken, zijn de uitzondering bij de streaminggigant (kijk vooral Dick Johnson Is Dead!). Dat is een gemiste kans, hoewel het feit dat Netflix überhaupt aandacht besteed aan korte films een stap in de goede richting is. Want korte films zijn nog steeds een ondergeschoven kindje.

A Love Song For Latasha en John Was Trying to Contact Aliens zijn nu te zien op Netflix. Wanneer Cops and Robbers, If Anything Happens I Love You en Canvas verschijnen is op dit moment nog niet duidelijk.