Recessie volgens Hollywood
Leve de Crisis!
Take Shelter
Crisis is geen crisis, maar een avontuur, zo willen verschillende Hollywoodfilms ons deze maand wijsmaken. En dus koopt Matt Damon een dierentuin, wordt Katherine Heigl premiejager en slaat Ben Affleck aan het timmeren. Maar moeten we niet gewoon de bunker in, zoals in Take Shelter?
Er nadert een storm. We weten het allemaal, maar willen het niet zien. De economie stort in, het milieu gaat naar zijn moer, het Midden-Oosten staat in brand, en wij consumeren door. Curtis Laforche ziet hem wel in Take Shelter, die storm aan de horizon. Letterlijk: donkere wolken pakken zich boven zijn hoofd samen, olieachtige regen druppelt op zijn hand. Alleen is hij de énige die het ziet, en maken de mensen om hem heen — zijn vrouw, zijn baas, zijn beste vriend — zich vooral zorgen dat Curtis gek aan het worden is.
Hollywood wil het ook niet zien.
Terwijl de crisis in Amerika om zich heen slaat — waar identiteit zo nauw verbonden is aan je baan — maken ze in Californië lichtvoetig werk over onverwachte carrièreswitches. We Bought a Zoo, bijvoorbeeld, nota bene gebaseerd op ware, maar volstrekt ongeloofwaardige gebeurtenissen: sterjournalist Benjamin Mee (Matt Damon) stapt na de dood van zijn vrouw op bij de krant (de journalistiek is in de film zo’n baanzekere branche dat zijn hoofdredacteur hem tevergeefs een lucratieve klus als blogger én een gouden handdruk aanbiedt) om met zijn rebelse tienerzoon en vroegwijze kleuterdochter een kwakkelende dierentuin in Zuid-Californië te gaan runnen. De weeïge film zet de neerwaartse spiraal van Cameron Crowe voort: in tien jaar van Vanilla Sky via Elizabethtown tot hier. Drie goeie grappen, her en der een hartverwarmende scène en een prachtige soundtrack met veel Sigur Ros, dat is het wel zo’n beetje.
Zeven sloten
We Bought a Zoo toont een duidelijke trend: de verheerlijking van de ‘hardwerkende Amerikaan’. Als Mee aan de slag gaat op de boerderij, wordt hij door het handjevol achtergebleven werknemers nog meewarig nagekeken om zijn onbeholpen bouwvakkerskloffie, inclusief enorme gereedschapsriem — een rijkemansidee van een bouwvakker. Maar tegen het einde van de film kan Mee geloofwaardig tegen zijn zoon schreeuwen dat hij de handen eens uit de mouwen moet steken.
Zo ook in de melige misdaadkomedie One for the Money, naar de langlopende chicklitreeks van Janet Evanovich, waarin Stephanie Plum (Katherine Heigl) ontslagen wordt als lingerieverkoopster en emplooi vindt als premiejager in het bedrijfje van haar neef. Om prompt achter haar ex aan te mogen, de van moord beschuldigde politieagent Joe Morelli (Jason O’Mara). Onder regie van televisieveteraan Julie Anne Robinson (die eerder met Heigl samenwerkte voor diverse afleveringen van de ziekenhuissoap Grey’s Anatomy) stort ze zich zonder kleerscheuren in zeven sloten tegelijk. Hoera voor hard werk.
Kun je het de films kwalijk nemen dat ze het thema crisis zo probleemloos neerzetten? Als we op in het (recente) verleden behaalde resultaten afgaan, zit niemand te wachten op een oprechte weergave: The Company Men flopte eind 2010, en bereikt (dus?) nu pas de Nederlandse zalen. In zijn speelfilmdebuut tracht John Wells een oprecht beeld van de recessie te geven door het verhaal te vertellen van drie ontslagen mannen: hotshot-salesjunior Bobby Walker (Ben Affleck), kapotgewerkte manager Phil Woodward (Chris Cooper) en Gene McClary (Tommy Lee Jones), nota bene mede-oprichter van het bedrijf. Ook hier weer komt (bijna) alles op zijn pootjes terecht dankzij ouderwetse fysieke arbeid, bijvoorbeeld als Affleck aan de slag gaat in het bouwbedrijf van zijn zwager. Ook hier een grap over zijn enorme gereedschapsriem, trouwens.
Visioenen
De films vinden een tegenpool in de onafhankelijke productie Take Shelter van Jeff Nichols (Shotgun Stories), die vorig jaar op het filmfestival van Cannes het bijprogramma Quinzaine des Réalisateurs won. Hier is de hardwerkende Amerikaan het uitgangspunt, niet de gekunstelde oplossing. Het gelukkige gezinsleven van bouwvakker Curtis LaForche (Michael Shannon) wordt langzaam gesloopt door zijn visioenen. Hij verwaarloost zijn werk, blaft zijn vrouw Samantha (Jessica Chastain) af en stort zich geobsedeerd op de bouw van een schuilkelder in zijn achtertuin.
Gaandeweg de film nemen Curtis’ visioenen steeds groteskere vormen aan, waarbij Nichols in de stilering duidelijk knipoogt naar de bombastische einde-van-de-wereldfilms van makers als Roland Emmerich. Ook dat Curtis en zijn vrouw Samantha een doof dochtertje hebben, is in dat licht veelzeggend. Op allegorische wijze waarschuwt Take Shelter voor de neiging doof te zijn voor waarschuwingen, onze koppen in het zand te steken. Want Hollywood had ons toch getoond dat alles altijd op zijn pootjes terechtkomt?
Joost Broeren
Klik op een titel voor de recensie.