Cannes 2010 (3)

Politieke bemoeienissen

Des hommes et des dieux

Politiek gevoelige onderwerpen hielden de gemoederen bezig op het 63ste Filmfestival van Cannes: de Algerijnse kwestie, boze politici en de hongerstaking van de Iraanse regisseur Jafar Panahi.

De Algerijnse onafhankelijkheidsstrijd en de dubieuze rol van de Franse kolonisatoren houden de Fransen nog steeds flink bezig. Men vond extra beveiligingsmaatregelen nodig bij de première van Hors la loi van Rachid Bouchareb, omdat twaalfhonderd demonstranten – voornamelijk veteranen, oude besjes en Front National-aanhangers – bij het Hotel de Ville met spandoeken stonden, want de film zou anti-Frans zijn.

Kritisch is Hors la loi zeker over de doden die gevallen zijn door Frans ingrijpen, maar ook het verzet wordt niet gespaard. De vele schietpartijen voor ‘de goede zaak’ die steeds verder uit de hand loopt, maken dit meer tot een gangsterfilm of een western dan een politieke tijdbom. De rechtse senator die de film op voorhand afschoot, had dan ook eerst de film moeten zien.

Des hommes et des dieux van Xavier Beauvois (Grote Juryprijs) toont de latere Algerijnse oorlog door de ogen van acht Franse monniken die in 1996 in Algerije zijn vermoord. Door wie is onbekend. De Franse kolonisatie wordt als bron van alle ellende genoemd. Recentelijk zijn er documenten opgedoken waarin staat dat het niet de Algerijnse extremisten maar het Algerijnse leger was die de monniken hebben onthoofd. Dit gruwelijke feit komt niet in beeld, belangrijker zijn de innerlijke worstelingen van de monniken. Ze weigeren het land te verlaten en slaan ook elke overheidsbescherming af; het enige wat ze willen is dichtbij de dorpsbevolking blijven die ze al die jaren hebben geholpen. Even moedig als naïef blijven ze in hun Huis van de Vrede.

Hongerstaking
Politici bemoeiden zich naast Hors la loi ook nog met andere films. De Italiaanse minister van Cultuur Sandro Bondi boycotte het festival omdat Draquila kritisch is op de regering-Berlusconi, en het ergste van allemaal: Jafar Panahi ging in hongerstaking, zoals Abbas Kiarostami op een persconferentie in Cannes aangekondigde, met een huilende Juliette Binoche naast zich. Panahi zit nog steeds vast vanwege het maken van een film over de Iraanse verkiezingen. Ook ging er een handtekeningenactie rond om Polanski te ondersteunen (en Xavier Beauvois liep rond in een Polanski-T-shirt), maar Michael Douglas (in Cannes voor Wall Street: Money Never Sleeps) weigerde te tekenen voor een regisseur die “de wet heeft gebroken”.

De fraude rond het onderzoek naar massavernietigingswapens in Irak door de regering-Bush werd gereconstrueerd in Fair Game van Doug Liman. Deze aanklacht tegen machtsconcentratie en machtsmisbruik door regeringen is gebaseerd op het leven van CIA-spion Valerie Plame (Naomi Watts) en haar echtgenoot, ambassadeur Joseph Wilson (Sean Penn) die bovenop het onderzoek naar massavernietigingswapens zaten en de misleidende informatie naar buiten brachten, waarna de regering hen liet vallen. Wilson eindigt met een expliciete oproep aan burgers om altijd kritisch te blijven op de macht. Helaas was Sean Penn er zelf niet om dat kracht bij te zetten: hij verscheen voor een hoorzitting van de VN over Haïti, en liet het gekrakeel van de Croisette achter zich, net als Jean-Luc Godard die een raadselachtige excuusbrief schreef aan de festivaldirecteur waarin hij zijn situatie met die van de Grieken vergelijkt. Zijn intrigerende, naar verluidt laatste film Film socialisme eindigt hij met ‘NO COMMENT’.