Focus: Pruiken en revolutie

Een storm komt zelden onaangekondigd, maar als je doof bent hoor je de signalen niet. Die wijsheid gold zeker voor de aristocratie in de achttiende eeuw. Hun oren gingen open toen het te laat was en het volk in opstand kwam. Studio/K toont onder de titel ‘Wigs & Revolution’ (pruiken en revolutie) met vier films het lot van dove aristocraten en andere heersers.

Arme Marie Antoinette. Uitgehuwelijkt om dynastieke redenen op vijftienjarige leeftijd aan de zestienjarige Franse kroonprins Lodewijk, waarna zij in 1774 op haar negentiende koningin werd. Het stel leefde zoals hun voorgangers in weelde, maar had niet door dat het tij aan het keren was. De haat van het volk richtte zich vooral op Marie Antoinette. Had zij niet gezegd dat als het volk geen geld voor brood had het maar cake moest eten? Nee, dat had ze niet gezegd, maar fakenieuws is van alle tijden. In 1973 eindigde op haar zevenendertigse haar leven onder de guillotine.

Sofia Coppola portretteert Marie Antoinette in het bewust anachronistische Marie Antoinette (2006) als een verwende, spilzuchtige jonge vrouw, die weggelopen lijkt uit onze tijd. Meer dance party queen dan een vrouw die zich met staatszaken bemoeide.

De film is één van de vier historische drama’s in het programma ‘Wigs & Revolution’. Ze verschillen alle sterk van elkaar. Stanley Kubricks Barry Lyndon (1975) gaat strikt genomen niet over een aristocraat, maar over het verlangen er één te worden. Een achttiende-eeuwse avonturier doet zich voor als aristocraat, maar komt met zijn hoogmoed ten val. In het in 1805 spelende Master and Commander (Peter Weir, 2003) speelt Russell Crowe een Engelse kapitein die jacht maakt op een Frans fregat. En in Waterloo (1970), het epische historische drama van Sergej Bondarsjoek, gaat Napoleon de strijd aan met een overmacht aan legers uit Europese landen. Als hij naar Abba’s ‘Waterloo’ had kunnen luisteren, was hij vast niet aan de slag begonnen: “The history book on the shelf/is always repeating itself.”

Wigs & Revolutions | 3 t/m 27 november | Studio/K, Amsterdam