Focus: Ode aan Filmweek Arnhem

Het gangstermeisje
Niet Amsterdam, Rotterdam of Utrecht organiseerden als eerste steden in Nederland een filmfestival, maar Arnhem. In het Rembrandt Theater aldaar werd van 1955 tot en met 1983 de Arnhemse Filmweek gehouden. Het vroegere festival krijgt nu een vierdaags eerbetoon.
Wie denkt dat filmcritici in deze tijd zuur over Nederlandse films schrijven, moet de open brief eens lezen die de zeven belangrijkste Nederlandse filmcritici in 1957 publiceerden. Zij riepen op om in Nederland alleen nog documentaires te maken, want met de speelfilm zou het toch nooit wat worden.
Je moest wel gek zijn om in die azijnstemming een filmfestival te willen organiseren. Toch was dat precies wat de Nederlandse Bioscoop Bond, de belangenbehartiger van de filmbranche, twee jaar eerder deed. Om de Nederlandse film een beetje glamour te geven, organiseerde het de eerste editie van Filmweek Arnhem.
Voorop stond het onder de aandacht brengen van de Nederlandse film, maar er waren ook buitenlandse gasten en films. Zo bezocht Giuliette Massina, die te zien was in Federico Fellini’s La strada, de Filmweek. En de Franse film noir-regisseur Yves Allégret kwam er zijn film La meilleure part laten zien.
Filmweek Arnhem werd een tweejaarlijks festival van nationale en internationale voorpremières. Met als publicitair hoogtepunt de Europese première van Star Wars in 1977 in het gezelschap van acteurs, onder wie Mark Hamill (Luke Skywalker) en Carrie Fischer (prinses Leia). (Film)journalist Roger Abrahams schreef er in 2018 een artikel over, dat ook ingaat op de teloorgang van Filmweek Arnhem door de concurrentie van nieuwe festivals, zoals vanaf 1971 het filmfestival van Rotterdam. Filmweek Arnhem kreeg het imago van een commercieel en oubollig festival voor Nederlandse filmbobo’s, waarna het in het slop raakte. In 1983 gooiden de organisatoren het bijltje erbij neer.
Die treurige afloop neemt niet weg dat het in 1955 van lef getuigde om dit festival te beginnen. Terecht wekken de Arnhemse bioscopen (Focus Filmtheater, Vue en Pathé), Café Bosch en Museum Arnhem als eerbetoon het legendarische evenement tot leven met klassiekers, lezingen en een expositie met archiefmateriaal.
Museum Arnhem geeft de aftrap met Sky Over Holland, de documentaire van John Fernhout die in 1968 de Gouden Palm voor beste korte film won. In de dagen erna zijn in Focus Filmtheater Filmweek-klassiekers te zien, waaronder Fellini’s La strada (1955), Les 400 coups (François Truffaut, 1959) en Het gangstermeisje (Frans Weisz, 1966). Ook vertoont Focus Filmtheater in de openlucht op het dak een kortfilmprogramma, met onder andere De worstelaar (1970) van Paul Verhoeven. En in de foyer van Focus is onder de titel Façade Rembrandt Theater een expositie te zien over de roemruchte bioscoop.
Bioscoop Vue vertoont de Bondfilm The Spy Who Loved Me (1977), met Roger Moore als 007. En Volkskrant-recensent Kevin Toma geeft er een lezing over de geschiedenis van de Filmweek en het Rembrandt Theater.
De Filmweek sluit af in Café Bosch met een terugblik van Barend de Voogd, filmjournalist en schrijver van het recente boek De Filmfabriek. Profilti 1929-1933, op de Europese première van Star Wars tijdens de Filmweek.
Het laatste woord is aan Frans Weisz, die in eerdergenoemd artikel van Abrahams dit zegt over Filmweek Arnhem: “Het Nederlands Filmfestival in Utrecht is goed voor me geweest, maar nergens heb ik met zo’n warm gevoel in de zaal gezeten als in Arnhem. Het was het eerste feestje dat we hadden. Jeugdsentiment, in alle opzichten.”
Filmweek Arnhem | 22 t/m 25 juni | diverse locaties, Arnhem