Focus: Retrospectief vroege Ingmar Bergman

Waar te beginnen in het ruim zestig films tellende oeuvre van Ingmar Bergman? Rialto kiest in haar retrospectief voor de meest logische weg: negen films uit Bergmans vroege periode.

Dat de 125 jaar geleden geboren Bergman en zijn werk nog steeds inspireren, was vorig jaar te zien in Bergman Island van filmmaker Mia Hansen-Løve. Daarin worstelt een scenarist, in wie we het alter ego van Hansen-Løve herkennen, op vakantie met haar partner op het Bergman-eilandje Fårö met de erfenis van de Zweed. Hoe moet ze hem beoordelen? Ja, hij was een filmreus, maar ook een afwezige vader van negen kinderen bij zes vrouwen. Hoe dat te rijmen?

Bergmans films geven misschien het antwoord, want die leggen genadeloos de duistere kanten van de menselijke psyche bloot. Geen makkelijke films, maar dat komt, schreef het British Film Institute ooit bij een Bergman-retrospectief, ‘doordat Bergman ons confronteert met aspecten van onszelf die we liever uit de weg gaan’.

Bergman zelf zag het als domineeszoon zo: “Geen andere kunst passeert ons geweten zoals film doet, het gaat direct naar onze gevoelens, diep beneden in de donkere kamers van onze ziel.”

Wie in die donkere kamers de negen beste films uit Bergmans vroege periode wil zien, kan dit voorjaar terecht bij ‘Best of Bergman – Part 1’ in de twee vestigingen van filmtheater Rialto. Op het programma staan Summer with Monika (1953), Smiles of a Summer Night (1955), The Seventh Seal (1957), Wild Strawberries (1957), The Magician (1958), The Virgin Spring (1960), Through a Glass Darkly (1961), The Silence (1963) en Persona (1966).

Bergman-kenners missen misschien Winter Light (1963), waarin een dominee met het geloof worstelt, en dat met Through a Glass Darkly en The Silence Bergmans ‘geloofstrilogie’ vormt. Geen nood: als het retrospectief aanslaat komt er volgend jaar een ‘Part 2’ met onder meer Winter Light.

Best of Bergman – Part 1 | 17 maart t/m 22 mei | Rialto De Pijp/Rialto VU, Amsterdam